هرميداس باوند؛ استاد دانشگاه و تحليلگر سياسي
۱۳۸۸/۰۳/۱۶
باراک اوباما، رئيس جمهوري آمريکا، روز پنجشنبه، با اشاره به اختلافات ايالات متحده و ايران، گفت که عليرغم ده‌ها سال بي‌اعتمادي، آمريکا حاضر است بدون پيش‌شرط و بر پايه احترام متقابل با ايران مذاکره کند.
آقاي اوباما گفت که «براي سال‌هاي متمادي، ايران بخشي از تعريفي که از خود ارائه داده مربوط به تقابل اين کشور با کشور من بوده است، و در واقع تاريخي پرهياهو و جنجالي بين دو کشور وجود دارد.»
به نظر مي‌رسد سخنان آقاي اوباما نشانه تغييري کامل در سياست‌هاي آمريکا در قبال ايران است.
داوود هرميداس باوند، استاد دانشگاه و تحليلگر سياسي در گفت‌وگو با راديو فردا در مورد واکنش‌هاي احتمالي مقامات ايراني در قبال چنين تعديلي در مواضع آمريکا گفته است.
داود هرميداس باوند: من فکر مي‌کنم اين تعديل در سياست آمريکا فرصتي است که بايد مورد استفاده بهينه قرار گيرد و مذاکرات سازنده‌اي شروع شود. چون صرف اينکه کسي وارد مذاکره بشود دال بر اين نيست که تسليم شود. پيشنهاد ايشان اين است که قبلاً پيش شرطي بوده که حالا آن را برداشته‌اند.
خود دولت ايران هم از ابتدا مي گفت آماده مذاکره بدون پيش شرط است. حالا که اين تعديل در موضع آمريکا انجام گرفته است، منطق اقتضا مي‌کند که ايران هم موضع خودش را تاحدودي تعديل کند و وارد يک ديالوگ سازنده بشود براي حل مسئله، بخصوص در مورد تکنولوژي هسته‌اي.
اين تغيير موضع از سوي ايران تا چه حد محتمل است؟
همانطور که اشاره کردم گفتم اين فرصتي است که پيش آمده، بنابراين عقل سليم اقتضا مي‌کند از فرصت‌ها استفاده صحيح و بهينه شود و پيامدهايش را هم بايد در نظر گرفت. درصورتي که استفاده نشود يا با حسن استقبال روبه‌رو نشود، اوباما هم دستش زياد باز نيست.
چون او از يک نويدي که دوران انتخابات داده و آغاز پس از پيروزي اش، دستش باز است براي گفتگوي سازنده. ولي در عين حال وقتي با عکس‌العمل متفاوت روبه‌رو شود، در معرض محدويت‌ها و فشارها از سوي کنگره، از سوي حزب جمهوريخواه که تابحال در حالت شوک بوده و کم کم نگرش انتقادي‌اش ظاهر مي‌شود و لابي‌هاي اسرائيلي و غيره.
بنابراين فضا براي او تنگ‌تر و تنگ‌تر مي‌شود و مجبور مي‌شود که از آن قصد و نيتي که داشته تاحدودي عقب‌نشيني کند. اين يک جنبه است. جنبه ديگر اينکه يک مشروعيتي هم در عين حال پيدا مي‌شود که ادعا کند راه‌هاي مسالمت‌آميز را در پيش گرفته ولي استقبالي نشده، يعني از نظر افکار عمومي جهاني، ديگر به نفع او بسيج مي‌شوند و لذا پيامدش هم براي ايران اگر ايران متقابلاً با تعديلي از اين پيشنهاد استقبال نکند، پيامدهاي مثبتي براي ايران در پي نخواهد داشت بلکه بالعکس شرايط را براي اتخاذ تصميمات سنگين‌تر فراهم مي‌کند. خواه به صورت تحريم‌هاي گسترده‌تر يا احتمالاً نهايتاً توسل به يک استراتژي سخت‌افزاري.
آقاي باوند، مسئله ديگري که اوباما به آن اشاره کرد، اين بود که پذيرفت که آمريکا در سرنگوني دولت دکتر مصدق در جريان کودتاي ۲۸ مرداد دست داشته. اين مطلب را چگونه ارزيابي مي‌کنيد؟
اشاره او توصيف کرد و گفت که در سرنگوني حکومت دموکراتيک دست داشته، بعد هم ايران اقدام به گروگانگيري آمريکايي‌ها نمود. سعي کرد بين اين دوتا يک برابري ايجاد کند، بگويد آمريکا اين اقدام را برعليه مصالح ايران انجام داد و يک حکومت دموکراتيک را متوقف کرد و ايران هم برخلاف حقوق بين‌الملل دست به گروگانگيري زد.
اين دو مسئله مربوط به گذشته مي‌شود و داراي يک برابري نسبي است. بنابراين بايد گذشته را پشت سر گذاشت و به آينده نگاه کرد و راه‌حل‌هايي براي حل مسائل و مشکلات روز جستجو کرد.
