داود هرميداس باوند: پیشنهاد اروپا آخرین تلاش براى حل مسالمت‌آمیز مناقشه اتمى ايران است
27 اردیبهشت 1385 dw
جزييات پيشنهاد سه كشور اروپايى آلمان، فرانسه و انگلستان كه حاوى مشوق‌هايى براى ايران است، ظرف چند روز آينده روشن خواهد شد. وزيران خارجه كشورهاى عضو اتحاديه اروپا، ديروز (دوشنبه ۱۵ ماه مه) در بروكسل پايتخت بلژيك تشكيل جلسه دادند و از جمله به بررسى راههاى تشويق ايران به پذيرش خواستهاى شوراى امنيت پرداختند.
آيا پيشنهاد اخير اروپا آخرين شانس جمهورى اسلامى براى حل ديپلماتيك مناقشه هسته‌اى‌ست؟ در صورت عدم پذيرش اين طرح از سوى ايران، واكنش روسيه و چين چه خواهد بود؟ دكتر داود هرميداس باوند استاد علوم سياسى و كارشناس روابط بين‌الملل در مصاحبه‌اى با صداى آلمان، به پرسشهايى از اين دست پاسخ داده است.
مصاحبه‌گر: بهنام باوندپور
دویچه‌وله: دکتر باوند، همانطور که در بیانیه اخیر شورای اتحادیه اروپا هم دیده میشود، بعید به‌نظر می‌رسد که اروپایی‌ها بر سر توقف غنی‌سازی اورانیوم در ایران کوتاه بیایند. حالا، با وجود درنظرگرفتن مشوق‌های اقتصادی، هسته‌ای و حتا تضمین‌های امنیتی در پیشنهاد اروپایی‌ها برای ایران، فکر می‌کنید واکنش جمهوری اسلامی ادامه‌ی منطقی همان اظهارات آقای احمدی‌نژاد مبنی بر بی‌اهمیت خواندن نشست وزیران خارجه آلمان، فرانسه و انگلستان خواهد بود، و یا اینکه امکان دارد ایران کمی از مواضع خودش عدول بکند؟
داود هرمیداس باوند: فکر می‌کنم برای اینکه موضوع به یک نتیجه برسد، باید برای غنی کردن، یک نکته‌ی کوچکی به نفع ایران پیش‌بینی بشود. ولی در هرحال پیشنهاد اروپا، به نظر من آخرین تلاشی‌ست که صورت می‌گیرد در جهت حل مسالمت‌آمیز این مشکل و اگر، به هر دلیلی، پیشنهاد اروپا رد بشود، فکر می‌کنم که روند مسئله ایران گریزناپذیر کشیده میشود به شورای امنیت یا در هرحال اگر هم خارج از سازمان ملل باشد، در جهت تصمیماتی‌ست جدی‌تر، بصورت تحریم یا فراتحریم در آینده نسبتا دور. انتظار این است که ایران هم تعدیلی در موضع اساسی خودش در پیش بگیرد...
دویچه‌وله: دکتر باوند، یعنی شما فکر می‌کنید که اروپا ممکن است بر سر توقف غنی‌سازی اورانیوم در ایران کوتاه بیاید و تا حدودی این را تعدیل بکند؟
داود هرمیداس باوند: فکر می‌کنم، در مورد غنی‌سازی احتمالا اروپایی‌ها پیشنهادی دارند شبیه پیشنهاد روسیه، یعنی یک کنسرسیومی این کار را انجام بدهد...
دویچه‌وله: بنابراین، غنی‌سازی اورانیوم در ایران برای اروپا، فکر می‌کنید منتفی‌ست؟
داود هرمیداس باوند: ظاهرا تا بحال تاکید کرده‌اند که از نظر آنها باید این توقف یا تعلیق بصورت کلی باشد، در تمام زمینه‌ها. اما، من فکر می‌کنم، اگر مسئلهی غنی‌سازی را در سطح تحقیقاتی که معمولا تا ۵درصد استاندارد قبول‌شده‌ی کنوانسیون منع گسترش سلاحهای هسته‌ای «ان.پی.تی» است، اگر بپذیرند و بعد در سطح بالاتر که مسئلهی اصلی غنی‌سازی‌ست به یک کنسرسیوم بین‌المللی واگذار بشود، یا بکلی ایران بپذیرد که به حال تعلیق دربیاورد، من فکر می‌کنم، راه‌حلی‌ست برای طرفین که احتمالا امتیازاتی هم که اروپایی‌ها بصورت کلی مطرح کرده‌اند، می‌تواند مشوق قابل قبولی باشد.
دویچه‌وله: حالا دکتر باوند، مشکل اصلی همین جاست، همانطور که گفتم در بیانیه اخیر شورای اتحادیه اروپا هم آمده، که حتا غنی‌سازی در سطح تحقیقاتی را هم در ایران تا مرحله‌ی اعتمادسازی کامل از طرف ایران منتفی می‌دانند!
داود هرمیداس باوند: اعتمادسازی، اگر باشد، یک مسئله است. چون، اگر خاطرتان باشد، این اعتمادسازی را در اولین قطعنامه شورای حکام آورده بود، یعنی تعلیق تا زمانیکه مسجل بشود که اقدامات ایران صرفا برای مقاصد صلح‌جویانه است. ولی در قطعنامه‌های اخیر دیگر به اینصورت بود که تعلیق باید دائمی، کامل و در تمام زمینه‌ها باشد. حالا، اگر پیشنهاد اروپا بازگشت بکند که این تعلیق تا زمانی باشد که اعتماد لازم حاصل بشود که قصد و نیت و اقدامات ایران صرفا برای مقاصد صلح‌جویانه است، خوب، این یک تعریف دیگری دارد و با آخرین قطعنامه‌های شورای حکام آژانس فرق دارد. بنابراین، ممکن است زمینه‌ای برای تفاهم بوجود بیاورد.
دویچه‌وله: دکتر باوند، فرانک والتر اشتاین مایر وزیر خارجه آلمان در مورد واکنش ایران به پیشنهاد اروپایی‌ها گفته است که «امیدوارم در ایران به اندازه کافی افراد خردمندی باشند که واکنشی بجز واکنش احمدی‌نژاد داشته باشند». فکر می‌کنید اروپا اصولا از آقای احمدی‌نژاد قطع امید کرده و وزیر خارجه آلمان مقام یا مقاماتی خاص از جمهوری اسلامی را مخاطب قرار داده باشد؟
داود هرمیداس باوند: من فکر می‌کنم، بیشتر نظرشان آقای رفسنجانی و گروه ایشان است و معتقدند که ایشان وارد صحنه بشوند، یعنی موضع انتقادی بگیرند و بصورت جدی مطرح کنند که مصالح ایران اقتدا میکند که ما این نوع توافق را بپذیریم، وگرنه غیر از داخل سیستمی که باید جناحی موضع متفاوت اتخاذ کند، که آنهم ظاهرا آقای رفسنجانی قرار بود که در جهت حل مسالمت‌آمیز اقدام بکند، كسان ديگر نيستند. بنابراین، به نظر من، خطابش به گروه آقای روحانی و رفسنجانی و اینها‌ست.
دویچه‌وله: خاویار سولانا، مسئول روابط بین‌الملل اتحادیه اروپا اعلام کرده، پیشنهاد اروپایی‌ها به شکلی مطرح شده که چنانچه هدف ایران دسترسی به فنآوری هسته‌ای برای تولید انرژی باشد، نمی‌تواند به‌سادگی آنرا رد بکند. فکر نمی‌کنید با ارائه چنین طرحی حلقه علیه ایران بازهم تنگ‌تر خواهد شد؟
داود هرمیداس باوند: شکی در اين نیست! من قبلا هم گفتم، این آخرین تلاشی‌ست که در جهت حل مسالمت‌آمیز ارائه میشود و احتمالا اگر ایران نپذیرد، بزودی بر سر یک دو راهی تصمیم قرار می‌گیرد. بنابراین، این پیشنهادی را که شده است، اگر ایران نپذیرد، مسئله کشیده میشود به یک روند متفاوتی. یعنی بسوی مجازات‌هایی علیه ایران، خواه در چارچوب شورای امنیت باشد، یا احتمالا یک زمینه‌ی مشروعی ایجاد بکند که اگر از طریق شورای امنیت، به دلایلی ممکن نباشد، یک اقدامات دسته‌جمعی خارج از سازمان ملل انجام بگیرد با بهره‌گیری از سابقه‌ی قطعنامه‌ی اتحاد برای صلح. بنابراین من فکر می‌کنم، این پیشنهاد واقعا نقطه عطفی خواهد بود برای ایران، كه در صورت پذیرش به نقطه‌ی مطلوبی خواهد رسید یا در رد‌ش، و یا شکل سوم این است که علی‌الاصول آن را بپذیرد با تغییرات بسیار محدودی.
دویچه‌وله: به نظر شما، در صورتیکه ایران طرح اروپا را رد بکند، روسیه و چین ممکن نیست چاره‌ای نداشته باشند، مگر اینکه مواضع خودشان را بسیار بیشتر با آمریکا و اروپا همخوان بکنند؟
داود هرمیداس باوند: بدون تردید! یعنی اگر پیشنهادات اروپا را، آنچنان که آقای سولانا اظهار داشته که یک پیشنهاد بسیار گسترده‌ای‌ست، ایران رد بکند، روسیه و چین هم بدون تردید موضع خودشان را، اگر کاملا و صددرصد تغییر ندهند، بدون تردید تعدیل می‌کنند، چون آنها هم در مورد عدم توسعه غنی‌کردن اورانیوم اتفاق‌نظر دارند.
