فعالان زن در زندان اوين
دستگيري گسترده در آستانه هشتم مارس - دوشنبه 14 اسفند 1385 [2007.03.05]
اميد معماريان
نيروهاي پليس تجمع کنندگاني را که براي همراهي پنج تن ازفعالان حوزه زنان به جلوي دادگاه رفته بودند دستگير کردند. اين دادگاه براي رسيدگي به اتهامات سوسن طهماسبي، پروين اردلان، نوشين احمدي خراساني، فريبا داوودي مهاجر وشهلا انتصاري درخصوص شرکت درتجمع مسالمت آميز 22 خرداد ماه گذشته برگزار شد. افراد ياد شده - به جز فريبا داوودي مهاجر که براي ديدارفرزند خود در خارج از کشور به سر مي برد - هم اکنون به بند 209 زندان اوين منتقل شده اند.
هادي قائمي محقق سازمان ديده بان حقوق بشر مستقردرنيويورک در مورد دستگيري ديروز فعالان جنبش زنان زنان به "روز" گفت: "بازداشت هايي دراين سطح گسترده، بي سابقه وفوق العاده نگران کننده است ودرسطح بين المللي انعکاسی بسيار منفي براي ايران خواهد داشت." او نحوه اين دستگيري ها را حاوي پيام هاي متعددي دانست که به اعتقاد وي: "زنگ خطري است براي فعالان حقوق بشر درايران، زنگ خطري براي برخوردهاي شديد و بي مهابا با فعالاني که خواستار فعاليت هاي مسالمت آميز هستند." به گفته قائمي، چنين برخوردهایي "نشان دهنده نهايت عدم تحمل حکومت دربرابر مدافعين حقوق زن ونهادهاي مدني است، چرا که آنها با اين شدت با کساني که هيچ عمل خلافي انجام نمي دهند، فقط وفقط به خاطر ابراز عقيده شان برخورد مي کنند". او مي افزايد: "ديده بان حقوق بشر مصرا از دولت ايران مي خواهد به رفتارهايي که مخالف قوانين ايران و قوانين بين الملي است پايان دهد، چرا که خواسته هاي زنان ايران خواسته هاي نيمي از مردم ايران است و دولت به سادگي نمي تواند از کنار آن بگذرد. درهيچ کشوري تمامي نخبگان وپيشاهنگان جامعه مدني به اين روند بي رويه و خودسرانه دريک روز بازداشت نمي شوند."
سايت زنستان که برخي ازگردانندگان آن درميان بازداشت شدگان هستند در خبري درهمين زمينه آورده است: "اخبار ضد ونقيضي که از دستگاه قضايي و نيروي انتظامي به بيرون درز کرده است، سمت و سوي مشخصي نداشته که اين امر نگراني خانواده ها و وکلاي دستگير شدگان را به همراه دارد. از ساعت نه صبح تاکنون (شش و نيم بعدازظهر) جمع زيادي از خانواده هاي دستگير شدگان، وکلا و فعالان جنبش زنان در مقابل بازداشتگاه وزرا جمع شده و در انتظار آزادي زنان به سر مي برند." وضعيتي که تا نيمه شب نيز ادامه داشت. قراراست برخي ديگر ازفعالان زنان امروز(دوشنبه) درجلوي زندان اوين دراعتراض به اين دستگيري وپيگيري وضعيت بازداشت شدگان دست به تجمع بزنند.
درحالي که ليست هاي مختلفي ازدستگير شدگان منتشر شده، سايت زنستان اسامی زير را به عنوان بازداشت شدگان ذکرکرده است: "فاطمه گوارايي، محبوبه عباسقلي زاده، پرستو دوکوهکي، نوشين احمدي خراساني، پروين اردلان، ناهيد کشاورز، سوسن طهماسبي، نيلوفر گلکار، مريم ميرزا، مريم حسين خواه، ناهيد جعفري، مينو مرتاضي، شهلا انتصاري، آزاده فرقاني، ژيلا بني يعقوب، محبوبه حسين زاده، ناهيد انتصاري، آسيه اميني، شادي صدر، ساقي لقايي، ساغر لقايي، الناز انصاري، سارا ايمانيان، جلوه جواهري، زارا امجديان، زينب پيغمبرزاده، نسرين افضلي، مهناز محمدي، سميه فريد، فريده انتصاري، رضوان، مقدم، سارا لقماني".
يکي از فعالان مطبوعاتي که جريان این دستگيري را دنبال کرده به "روز" گفت: زندان اوين 33 تن اززنان شرکت کننده درتجمع را تحويل گرفته است. به گفته وي، مامورين مدعيند تا فردا تحقيقات لازم را نسبت به وضعيت افراد بازداشت شده به عمل می آورند و برخي ازدستگيرشدگان را آزاد مي کنند.
دربين دستگيرشدگان افرادي همچون پروين اردلان، محبوبه عباسقلي زاده، ژيلا بني يعقوب، نوشين احمدي خراساني و... پيش ازاين نيز به دليل فعاليت هاي اجتماعي وفرهنگي خود دستگير شده بودند. محبوبه عباسقلي زاده سال 1384 به مدت يک ماه دربازداشت نيروهاي امنيتي به سر مي برد. پاسپورت برخي از افراد ياد شده همچون سوسن طهماسبي هنگام بازگشت ازايران ضبط شده بود. پرستو دوکوهکي، آسيه اميني، محبوبه حسين زاده، نسرين افضلي، مريم ميرزا ومريم حسين خواه ازجمله وب لاگ نويسان فعال حوزه زنان هستند که درجمع دستگير شدگان ديده مي شوند. خانواده دوکوهکي وبرخي ديگراز دستگير شدگان ازوضعيت فرزندان خود تا پايان شب گذشته هيچ خبري نداشتند.
درجريان تظاهرات 22 خرداد ماه گذشته فعالان زنان در تهران نيز بيش از چهل نفردستگيرشدند که در ميان آنها، علي اکبرموسوي خوييني ها نیز حضور داشت که مدت پنچ ماه در زندان به سر برد. اين تجمع نیز که دراعتراض به قوانين ضد زن در ایران برگزار شد، با دخالت نيروهاي پليس به خشونت کشيده شد.
روزگذشته نيز، هنگامي که ده ها تن ازفعالان حوزه زنان و شرکت کنندگان تجمع خرداد، با حمل پلاکاردهايي به برگزارکنندگان دادگاه يادآوري مي کردند که آنها نيز چون پنج فعال احضار شده به دادگاه در تجمع خرداد شرکت داشته اند، توسط نيروهاي پليس دستگير شدند. روي اين پلاکاردها نوشته شده بود: "اصل 27 قانون اساسي تجمع آرام حق مسلم ماست."
اعتراض به بازداشت هاي يک سال گذشته
يکي ازفعالان حوزه زنان که خواست نامش فاش نشود به "روز" گفت: تجمع کنندگان دراعتراض به روند بازداشت هاي يک ساله اخير، که هم اکنون به يک روال تبديل مي شود، دستگيري هاي اخيري که درفرودگاه انجام شد وهمچنين محاکمه پنج تن از کساني که بي وقفه زندگي شان را وقف حل مسائل حوزه زنان کرده اند، به جلوي دادگاه رفته بودند. به گفته وي ماموران پليس با حمله به آنها پلاکاردهايشان را شکستند و با لحن تحقير آميزي گفتند: "اگر متفرق نشويد از درخت آويزانتان مي کنيم". برخي از مامورین نیز با به کارگیری کلمات توهين آميز ازتجمع کنندگان - که از گروه هاي مختف سني بودند - خواستند متفرق شوند.
آنها سپس بازداشت شدگان را با ضرب و شتم به دو ميني بوسی سوار کردند که به همین منظور به منطقه اعزام شده بود. همه دستگير شدگان ابتدا به ساختمان اداره مفاسد اجتماعي درخيابان وزرای تهران برده شدند.
خشن ترين برخورد روزگذشته با ناهيد جعفري صورت گرفته است که هنگام سوار کردن وي سرش را به مینی کوبيدند که این برخورد موجب شکسته شدن دندان وي شد. اين موضوع با اعتراض افراد حاضر روبه رو شد. آنها از نيروهاي پليس خواستند يک دکتر به وضع او رسيدگي کند، اما توجهي به خواسته آنان نشد.
روايت يک شاهد عيني
يکي ازکساني که دراين تجمع حضور داشته است با شرح مشاهدات خود دروب سايت "زنان صلح" آورده است: "بعد از بلند کردن پلاکاردها کم کم سرو کله نيروهاي لباس شخصي و پليس که يکي از آنها خانم بود پيدا شد. پليس‌ها به طرف ما آمدند و گفتند از آنجا برويد تجمع شما مجوز ندارد. يكي از دوستان گفت طبق قانون اساسي تجمع مسالمت آميز مجمز نمي‌خواهد. بحث در گرفت كه توقف شما رفت و امد ماشين ها را در خيابان معلم مختل مي کند صف معترضان را به هم ريختند و بعد سرهنگ (...) شروع کرد به پاره کردن پلاکاردها و و با نوک بي سيم اش به سر و روي برخي از مردان حاضر كوبيد و آنها را با خشونت از صف زنان دور ساخت...دوباره سرهنگ (...) كه از اضافه شدن تعداد نيروهاي اعتماد به نفس بيشتري پيدا كرده بود گفت: يا علي بريد گم شيد! و و به جمع حمله كرد. دوستان به پياده‌رو رفتند و از جايشان تكان نخوردند. يك سرهنگ كه محترمانه تر رفتار مي‌كرد به جمع پيشنهاد كرد كه نايستيد در پياده‌رو راه برويد. دوستان از او هوشیارتر بودند."
اين شاهد عيني درادامه آورده است: "اگر راه مي‌رفتند مي‌شد تظاهرات و پليس مي‌توانست بهانه قانوني! پيدا كند. بعد سرهنگ بد اخلاق شروع كرد به تهديد که اگر نرويد همين الان مي گويم که ميني بوس ها بيايند شما لجن ها را ببرند. در حمله بعدي سرهنگ و نيروهايش چند تايي از دوستان از جمع جدا ماندن. جدا ماندن همان و رانده شدن به سر خيابان همان. بچه‌هاي باقي مانده كه حدود 40 نفر بودند تصميم گرفتند روي زمين و کنار همديگر بنشينند. دوستان جدا شده سر خيابان جمع شدند و چند پليس مامور شدند كه از ملحق شدن آنها به جمع خودداري كنند.....بقيه بچه‌ها همانجا نشستند. کم کم به تعداد نيرو هاي لباس شخصي اضافه شد. دو تا وان (از اين ميني‌بوس‌هاي سفيد كوچك كه در تجمع 22 خرداد هم بكار گرفته شده بود) به جلوي دادگاه انقلاب رسيدند و همانجا منتظر ماندند. ساعت نزديك 11 بود كه شادي صدر و نوشين احمدي و پروين اردلان و سوسن طهماسبي از دادگاه بيرون آمدند به محض بيرون آمدن آنها و حضور مرد کت و شلواري گويا دستور رسيد."
در ادامه "ماموران کساني را که روي زمين نشسته بودند به زور سوار 2 وان کردند و بردند. اول گفتند آنها را به پادگان وليعصر برده‌اند. اما آنجا نبودند. بچه‌هايي كه موبايل‌هايشان همراهشان بود با ديگران تماس گرفتند. ژيلا مي گفت هواي وان خيلي گرم است دارند خفه مي‌شوند. 20 نفر در يك وان كوچك بودند....يكي ديگه از بچه‌ها مي‌گفت كه دارند بيخودي آنها را در خيابان‌ها مي‌چرخانند. ساعت نزديك يك بود كه معلوم شد آنها را به خيابان وزرا برده‌اند. محبوبه گفت ما را تو حياط اداره منكرات وزرا نگه داشته‌اند. نيم‌ساعت بعد بالاخره بچه‌ها در آخرين تماس تلفني‌شان گفتند كه دارند ما را تحويل مي‌گيرند. 36 نفريم. ساعت يك بعد از ظهر بود."
برگزاري دادگاه فعالان زنان
برخورد ديروز با تجمع زنان در حالي صورت گرفت که دادگاه رسيدگي به اتهامات نوشين احمدي، پروين اردلان، شهلا انتساري و سوسن طهماسبي روزگذشته درشعبه ششم دادگاه انقلاب برگزار شد. موارد اتهامي که عليه انها اقامه شده تبليغ عليه نظام، اقدام عليه امنيت ملي وشرکت درتجمع غيرقانوني اعلام شده است. محمدشريف، نسرين ستوده ومحمددادخواه وکلاي افراد ياد شده بودند که به دفاع ازآنها پرداختند.
محمد شريف، وکيل مدافع فريبا داودي مهاجر درخصوص دادگاه موکلش که متهم رديف اول پرونده تجمع روز ۲۲ خرداد در ميدان هفتتير است به ايلنا گفته است: "با توجه به اينکه موکل قبل از ابلاغ برگه قضايي مربوط به تاريخ تشکيل جلسه رسيدگي به اتهاماتش، جهت يک ديدار خانوادگي به خارج از کشور عزيمت کرده بود، بنده از دادگاه تقاضاي تجديد جلسه را کردم که دادگاه بايد در مورد تصميم بگيرد. در عين حال با توجه به اينکه بنده پيش از اين ضمن ارايه وکالتنامه به دادگاه در تاريخ نهم اسفند ماه جاري، تقاضاي مطالعه پرونده را کرده بودم ولي دفتر شعبه ششم دادگاه انقلاب به لحاظ اينکه معتقد بود علاوه بر وکالتنامه تنظيمي بايد قرارداد جداگانهاي که بين بنده و موکل منعقد شده به دادگاه ارايه شود. با توجه به اينکه چنين قراردادي بين بنده و داودي مهاجر وجود نداشته و دادگاه نيز معتقد بود که ارايه اين قرارداد الزامي است، بنابراين پرونده اتهامي موکل جهت مطالعه در اختيار بنده قرار نگرفت و به همين علت دلايل انتساب اتهامات موضوع تشکيل پرونده براي من نامعلوم ماند."
شريف با بيان اينکه به علت عدم مطالعه پرونده امکان دفاع براي وي وجود نداشت، اتهامات موکلش را تبليغ عليه نظام و اجتماع و تباني جهت ارتکاب جرم عليه امنيت کشور عنوان کرد و گفت: اميدوارم دادگاه با توجه به عدم مطالعه پرونده و الزامي نبودن انعقاد قرارداد جداگانه غير از وکالتنامه تقديمي به دادگاه، جلسه رسيدگي را تجديد کند تا پس از مطالعه پرونده امکان دفاع فراهم شود.
نسرين ستوده، وکيل مدافع پروين اردلان و نوشين احمدي از متهمان ديگر اين پرونده نيز، با بيان اينکه دادگاه موکلانش به علت بازداشت آنها در جريان تجمع صبح امروز فعالان مسايل زنان مقابل دادگاه انقلاب، بدون حضور اردلان و احمدي برگزار شد به ايلنا گفت: "در اين جلسه لايحه دفاعيه خانم عبادي از وکلاي پرونده تقديم دادگاه شد. بنده و ليلا علي کرمي از ديگر وکلاي پرونده نيز به طور شفاهي به دفاع از موکلانمان پرداختيم. در اين جلسه آخرين دفاع در مورد پرونده نوشين احمدي اخذ شد و ما به علت عدم مطالعه پرونده درخواست تجديدجلسه را کرديم."
محمدعلي دادخواه، وکيل مدافع سوسن طهماسبي از ديگر متهمان اين پرونده نيز گفته که در اين جلسه اتهام موکلم قرائت شد و ما نيز به دفاع از اتهام انتسابي پرداختيم. در اين جلسه همچنين آخرين دفاع از موکل اخذ شد. وي، انتساب اتهام مزبور را فاقد وجاهت قانوني عنوان کرد و گفت: با توجه به اينکه برابر قانون اساسي اصل اجتماع آزاد است، بنابراين انتساب اين اتهام فاقد وجاهت قانوني است.
بيانيه زنان در آستانه هشتم مارس
جمعي ازفعالان زناني که درجريان حضور دردادگاه دستگير شده اند، طي روزهاي گذشته وبه مناسبت فرارسيدن روزجهاني زن (هشتم مارس) دربيانيه اي از اينکه براي حل مسائل حوزه زنان به آينده نگاه مي کنند سخن گفته بودند. آنها همچنين ازحضور خود درجريان دادگاه فعالان زن خبرداده بودند: "ما فعالان جنبش زنان محاکمه تعدادي از فعالان اين جنبش را در آستانه ٨ مارس، روز جهاني زن، نشانه تداوم سياست هاي سرکوب گرانه عليه مطالبات بر حق زنان ايران مي دانيم و ضمن محکوم کردن اين سياست ها و اقدامات، نسبت به تبعات منفي امنيتي نمودن فضاي مسالمت آميز فعاليت هاي مدني جنبش زنان هشدار مي دهيم و با تأکيد دوباره بر خواسته هاي دموکراتيک و خود جوش ملت ايران، به ويژه جنبش زنان، براي ابراز همبستگي با پنج نفر از فعالان جنبش زنان که به اتهام دعوت به تجمع مسالمتآميز ۲۲ خرداد در ميدان هفت تير، درست چند روز مانده به روز جهاني زن براي شرکت در جلسه دادرسي به دادگاه انقلاب فراخوانده شده اند (شهلا انتصاري، فريبا داوودي مهاجر، پروين اردلان، نوشين احمدي خراساني و سوسن طهماسبي) و نيز همه فعالاني که در يک سال گذشته مورد آزار، تحقير و توهين قرار گرفته، کتک خورده اند، احضار و بازجويي شده اند (از جمله ژيلا بنييعقوب، دلارام علي، عاليه اقدامدوست، آزاده فرقاني، بهاره هدايت، نسيم سلطانبيگي، مريم ضياء، ليلا موسي زاده، فاطمه حاج حسيني، معصومه ضياء، فريده فرهي و... که به دليل شرکت در تجمع ۲۲ خرداد دستگير و محاکمه شده يا در انتظار محاکمه هستند) و فعالان زني که دستگير شده و در انتظار پروندهسازي هستند (از جمله طلعت تقي نيا، منصوره شجاعي و فرناز سيفي که به خاطر قصد به شرکت در يک کارگاه آموزشي در هند در فرودگاه بازداشت شدهاند)، روز يکشنبه، ۱٣ اسفند ساعت ٨ و نيم صبح در مقابل دادگاه انقلاب (واقع در خيابان شريعتي، ابتداي خيابان معلم) حضور مي يابيم و اعتراض خود را نسبت به هر گونه برخورد امنيتي و قضايي با فعاليت هاي مدني و مبارزات مسالمت آميز زنان براي احقاق حقوق خويش ابراز مي داريم."
دربخش ديگري ازاين بيانيه آمده بود: "فشار جامعه جهاني را بر گرده خود احساس کنيم که حلقه محاصره خود را با تهديد و تحريم و کابوس جنگ هر روز تنگ تر مي کند. ما، جمعي از فعالان جنبش زنان، در آستانه روز جهاني زن ( 8 مارس/ 17 اسفند 1385)، و با تبريک اين روز به همه زنان ايراني، اعتراض خود را به کليه سياست هاي پدر سالارانه خواه به نام تفسير ناصواب از اسلام، يا به نام حقوق بشر و دموکراسي اعلام مي کنيم و اعتقاد داريم آنچه جامعه جهاني بايد بر آن پافشاري کند، بحث دموکراسي و حقوق بشر است و نه انرژي هسته اي، آن هم از طريق گفتگوي ديپلماتيک و صلح آميز و نه جنگ و ويراني."
برخي تحليلگران زنان دستگيري ديروز زنان را بي ارتباط با نزديک بودن روزجهاني زن مصادف با هشتم مارس طي روزهاي آينده نمي دانند. آنها با يادآوري اينکه طي سالهاي گذشته دولت نسبت به برگزاري مراسم هشتم مارس درايران بسيار حساس بوده و فشارهاي زيادي را بر افراد دست اندرکاربرگزاري مراسم وارد کرده است، نتيجه مي گيرند که احتمال دارد برخي دستگير شدگان تا بعد از مراسم هشتم مارس تحت نظر باشند.
