صبر و اراده قوی لازمه های دیپلماسی هستند. اما پیش از آنها تمام طرفین درگیر در این پرونده باید به این باور برسند که دیپلماسی تنها راه است.
دیپلماسی ایرانی : ما به شدت نگران هیاهوی به راه افتاده در خصوص احتمال حمله نظامی به ایران به بهانه افزایش نگرانی از برنامه هسته ای این کشور هستیم. این حمله نه تنها ناقض مفاد مصوبات سازمان ملل است بلکه می تواند موجی از تبعات منفی را در منطقه به راه انداخته و تاثیرات منفی بر تلاش های ما برای رسیدن به اهدافمان در قبال ایران باشد. هیچ عاملی به اندازه حمله نظامی به تهران نمی تواند دولتمردان ایرانی را در نیل به تسلیحات هسته ای مصمم سازد. زمانی که ایرانی ها در خصوص اتخاذ این تصمیم به قطعیت برسند تنها بحث زمان بندی برای تحقق کابوس ایران هسته ای مطرح خواهد بود و لاغیر.
گزارش های رسمی عمیق و جدی از برنامه هسته ای ایران تایید می کند که تهران تا پایان سال 2003 میلادی برنامه هایی برای تحقق و بررسی روند تولید سلاح هسته ای در دست داشته است. نباید فراموش کنیم که درست در همان حوالی تاریخی بود که همگان اصرار داشتند که صدام حسین با سابقه حمله به ایران و به راه انداختن جنگ تحمیلی هشت ساله نیز تسلیحات کشتار جمعی درست بیخ گوش ایرانی ها دارد. سالهای پس از 2003 سالهای موضع گیری های جدی در قبال برنامه هسته ای تهران و وضع تحریم های جدید و البته از دست دادن فرصت های طلایی توسل به راهکارهای دیپلماتیک و گفتگو با تهران بود.
اندک شکی وجود دارد که ایرانی ها در سال 2003 و پس از آن موضع گیری مشخصی در قبال برنامه هسته ای داشته اند اما با اینهمه امریکایی ها موجی از احتمالات را در این خصوص در نظر گرفتند. پس از انتخابات ریاست جمهوری در ایران در سال 2009 میلادی امریکایی ها تصور کردند که امکان مصالحه با تهران و ارائه پیشنهادهای سازنده به دولت این کشور برای مذاکره بر سر برنامه هسته ای وجود ندارد و این در حالی بود که این تنها تصوری ساده بود و پیش زمینه منطقی در خصوص آن وجود نداشت. هیچ شکی هم وجود ندارد که اگر ما به توافق میان ایران و ترکیه با حضور بریل در بهار 2010 فرصت نفس کشیدن داداده بودیم اکنون در موقعیت بهتری قرار داشتیم.
اکنون پس از دو سال دست روی دست گذاشتن باید به دیپلماسی فرصتی دوباره داد. این بار هدف ما باید درگیر شدن در روندی دیپلماتیک با هدف اعتمادسازی در چند مرحله مداوم باشد چرا که نمی توان خندقی از بی اعتمادی را یک شبه از میان برداشت. ایران با استناد به عضویت در معاهده منع تکثیر تسلیحات هسته ای موسوم به ان پی تی از حقوق مشخصی برخوردار است اما وظایفی نیز برای این کشور تعیین شده است. ایرانی ها باید بدانند که رفتار آنها سگینال های نه چندان صحیحی در خصوص نیت شان به جامعه جهانی می دهد. ایران باید گام هایی در راستای بهبود وضعیت پرونده هسته ای خود در نگاه افکار عمومی جهان بردارد.
در فاصله سالهای 2003 تا 2006 ایران داوطلبانه به مفاد پروتکل الحاقی عمل کرده و بیش از امروز تن به بازرسی های آژانس داد. اکنون نیز هیچ چیز به اندازه پایبندی مجدد به پروتکل الحاقی نمی تواند دیوار بی اعتمادی میان ایران و غرب را فروشکند. تن دادن به بازرسی ها و همکاری کامل با آژانس بین المللی انرژی هسته ای کلید اصلی هرگونه توافق میان ایران و جامعه بین المللی است.
علاوه بر این به نظر می رسد که ایران به زودی می تواند روند غنی سازی اورانیوم 20 درصدی خود را تکمیل کند. ایرانی ها ادعا می کنند که این میزان اورانیوم را برای راکتورهای تحقیقاتی خود نیاز دارند. به نظر می رسد که ایران باید این قبیل فعالیت های خود را معلق کند. ساخت راکتورهای تحقیقاتی زمان بسیاری می برد و در این بازه زمانی آژانس نیز می تواند مراحل تحقیقاتی خود در این خصوص را تکمیل کند. درست است که غرب منتقد وضعیت حقوق بشر در ایران است اما باید در مذاکرات خود با تهران به دولت این کشور اطمینان دهد که به دنبال تغییر حاکمیت در ایران نیست و تنها خواهان گفتگو با این کشور در تمامی حوزه ها و به شکل کامل است.
حمله نظامی به تهران می تواند دوره ای از تنش و تشنج را در منطقه به راه بیندازد . دوره ای که پیش بینی تبعات آن عملا غیرممکن است. ادامه این روند می تواند به هسته ای شدن دیگر کشورها در منطقه ای که به آتشفشان سیاسی می ماند منجر شود. این جنگ می تواند جهان اسلام و غیراسلام را درگیر خود کند.
این نوشتار به معنای درخواستی برای فرصت دادن به دیپلماسی نیست بلکه به رسمیت شناختن این حقیقت است که تنها گزینه غرب و امریکا مقابل ایران دیپلماسی است. سایر گزینه ها مقدماتی برای جنگ و البته مصمم کردن تهران برای هسته ای شدن هستند. صبر و اراده قوی لازمه های دیپلماسی هستند. اما پیش از آنها تمام طرفین درگیر در این پرونده باید به این باور برسند که دیپلماسی تنها راه است.
ترجمه: تحریریه دیپلماسی ایرانی
