پرونده اتمي در گفت و گو با توسلي و ورجاوند:
از اين بحران بايد عبور کرد
بابک مهدیزاده
۱۳ بهمن ۱۳۸۴
در ادامه گفت و گو با فعالين سياسي ايران، در ارتباط با پرونده هسته اي و وضعيت کنوني آن، به سراغ پرويز ورجاوند و محمد توسلي رفته ايم. آنها در گفت و گو با روز، به راه حل تازه اي اشاره مي کنند: تعليق داوطلبانه.
پرويز ورجاوند:
به چين و روسيه اميد نبنديم
پرويز ورجاوند از سران جبهه ملي خواسته هاي نشست لندن را "روشن و مشخص" مي داند و مي گويد: ايران در اين يک ماه بايد دست به اقداماتي بزند که آژانس بين المللي انرژي اتمي تاييد کند. وي همچنين در اين مصاحبه تاکيد مي کند که نبايد به روسيه و چين اميد بست.
ورجاوند در مصاحبه با روز، همچنين سخن از اين مي گويد که: "شرکت کنندگان در نشست لندن معتقدند بايد غني سازي حتما به تعويق بيفتد و حتي پارا فراتر گذاشته اند و معتقدند که مساله اي که ايران اسمش را پژوهش گذاشته نيز بايد تعطيل شود. يعني حتي نمي پذيرند که ايران با تعداد محدودي سانتريفوژ کار غني سازي اش را دنبال کند. توافق آنها در لندن در واقع يک نوع پيش برنامه اي براي بردن پرونده ايران به شوراي امنيت است. روسيه و چين هم مصوبه آن ها را تاييد کرده اند که آژانس در روز پنج شنبه گزارش بررسي هايش از ايران را به شوراي امنيت ببرد. اين البته با بردن پرونده فرق دارد، اما گام اول اين کار محسوب مي شود."
ورجاوند تصريح مي کند: "اتحاديه اروپا، روسيه، آمريکا و چين با هماهنگي گام بر مي دارند؛ ضمن اينکه چين و روسيه ترجيح مي دهند با يک مقدار تاخير زماني به گونه اي موقعيت خودشان را هم در قبال اروپا و امريکا حفظ کنند. همينطور روسيه به دنبال اين است که با گرفتن امکانات مالي از ايران، چرخه اصلي را در خاک خودش به مرحله اجرا دربياورد و بين مساله فن آوري اتمي ايران از راکتورهاي اتمي با سوختي که از طريق روسيه تامين خواهد شد يک نوع گره اي بزند."
اين فعال سياسي مي افزايد: "قدرت هاي جهاني در فکر منافع خودشان هستند، اما ايران متاسفانه استراتژي اي را برگزيد که معقول نبود. حال به نظرم ايران بايد دستکم يک دوران سه ساله به طور داوطلبانه غني سازي را به حال تعليق در آورد تا روابط جهاني با ايران از وضع و فضاي به شدت بحراني و پرتنش موجود خارج شود. اين نيز امکان پذير نخواهد بود مگر با تغييرات بنيادي در ساختار قدرت. دنيا بايد با دولتي روبرو شود که حاکميت ملي در آن مستحکم باشد، جريان هاي اپوزيسيون در آن نقش آفرين باشند و انتخاباتي آزاد با شرکت همه گروه ها در آن برگزار شده باشد."
ورجاوند در پاسخ به اين سئوال که سرانجام اين پرونده با شرايط موجود چه خواهد شد؟ مي گويد: "اگر در اين شرايط پرونده پيش برود، بحث تفاهم ايران و روسيه مطرح مي شود، البته روسيه به نفع ايران تصميم نخواهد گرفت. روسيه و چين، به عنوان کشورهايي که حق وتو دارند در جلسه شرکت خواهند داشت، اما از حق وتوي خود به سود ايران استفاده نخواهند کرد. البته شايدهم در جلسه حضور نيابند که اين بزرگترين آوانس آنها به ايران خواهد بود. آمريکا، روسيه و چين را گام به گام به سمت خود کشانيد و نمونه اش راي ممتنع آنها در اجلاس قبلي بود. حال رأي ممتنع قبلي آنها را در اجلاس بعدي مثبت بخوانيد. شايد در مورد تعديل حکم در پرونده ايران چانه زني کنند، اما بي بروبرگرد آنچه که به تصويب شوراي امنيت برسد، مورد تاييد آنها هم هست و اين به هيچ وجه به سود ايران نيست. پس بهتر است ايران چاره ديگري بينديشد و مشکلش را با عامل اصلي يعني امريکا حل کند."
محمد توسلي:
فعاليت ها را داوطلبانه تعليق کنيم
محمد توسلي، رييس دفتر سياسي نهضت آزادي ايران، مسئولان جمهوري اسلامي را دعوت به هوشمندي و واقع بيني در تصميم گيري با توجه به شرايط داخلي، منطقه و جهان مي کند و خاطرنشان مي سازد که مسئولان بايد در راستاي منافع ملي اتخاذ تصميم نمايند.
او مي افزايد: "اگرچه ايران براي دستيابي به فن آوري صلح آميز هسته اي محق است، اما واقعيت هاي غيرقابل انکار، بخصوص با تبليغاتي که در سطح جهاني شده، نشان مي دهد که جهان نسبت به برنامه هاي جمهوري اسلامي اعتماد ندارد. بنابراين براي اعتماد سازي، موقتا لازم است در اتخاذ مواضع انعطاف نشان داده شود تا از ارجاع پرونده ايران به شوراي امنيت جلوگيري به عمل آيد."
اين فعال سياسي درباره قبول طرح روسيه به عنوان يک راهکار براي ايران مي گويد: "طرح روسيه، اگر به عنوان راه حل ميانه ارزيابي شود، مي تواند به عنوان يک راهکار مورد توجه و بررسي قرار گيرد. اما آخرين اطلاعات نشان مي دهد که اعتماد به پشتيباني روسيه و چين براي وتو کردن تصميم شوراي امنيت کاملا غيرواقع بينانه بوده است. تصميمات کنفرانس لندن يک بار ديگر اين واقعيت را براي همگان روشن ساخت که روسيه يا چين هيچگاه منافع ملي خودشان را به خاطر منافع محدودي که در ارتباط با ايران دارند فدا نخواهند کرد و اين واقعيتي است که هر عقل سليم سياسي با اطلاعات متوسط مي تواند آن را دريافت کند."
وي درباره غني سازي در خاک روسيه مي گويد: "به خاطر اينکه روسيه اول به منافع خودش نگاه مي کند، تاکيد مي کنم ضروري است که پيشنهاد روسيه باتوجه به منافع و مصالح درازمدت ايران مورد بررسي قرار گيرد، چه بسا پذيرش پيشنهاد روسيه براي غني سازي در خاک روسيه به نفع ايران نباشد. بايد بررسي کارشناسي دقيق تري به عمل بيايد و بايد از شعارهاي غير واقع بينانه که در ماه هاي اخير برخي از مسئولان مطرح کردند پرهيز کرد تا در فرصت مناسب، و با جلب اعتماد عمومي بتوانيم برنامه هاي هسته اي صلح آميز خود را در يک فضاي آرام منطقه اي و جهاني دنبال کنيم. شايد تجربه ملت فلسطين در انتخابات اخير و هوشمندي و تصميمات واقع بينانه آنها در اين فرآيند، بتواند براي مسئولان جمهوري اسلامي آموزنده باشد که حتي حماس به عنوان نماد مقاومت فلسطين، با واقع بيني در حال تنظيم مناسبات خودشان با کشورهاي منطقه و جهان هستند."
****************************
:Radio Farda
اتحاديه اروپا از البرادعي خواست گزارشي درباره جنبه تسليحاتي فعاليت هاي هسته اي ايران به شوراي امنيت بدهد: ديدگاه سه كارشناس
اتحاديه اروپا امروز چهارشنبه از رئيس آژانس بين المللي انرژي اتمي خواست در مورد آن بخش از فعاليت هاي هسته اي ايران كه احتمالا جنبه تسليحاتي دارد، گزارشي به شوراي امنيت سازمان ملل عرضه كند. علي لاريجاني تهديد كرد اگر پرونده به شوراي امنيت سازمان ملل فرستاده شود، غني سازي اورانيوم از سر گرفته خواهد شد. سعيد رجايي خراساني سفير اسبق جمهوري اسلامي در سازمان ملل در مصاحبه با رادیوفردا می گوید ادامه جنگ لفظي، جمهوري اسلامي و غرب را به شرايط بحراني سوق داد. صادق زيباكلام استاد علوم سياسي دانشگاه تهران دولت آقای احمدي نژاد و گروه مذاكره كننده اتمی او را در پيدايی شرايط كنوني موثر مي داند. داوود هرميداس باوند، كارشناس روابط بين المللي در تهران، رويارويي جويي در ديپلماسي را عامل پيدايش بحران مي شمارد.
اردوان نيکنام (rm) صدا | (wma) صدا [ 9:35 mins ]
امروز چهارشنبه سه دولت اروپايي رسما به نمايندگي از اتحاديه اروپا از رئيس آژانس بين المللي انرژي اتمي محمد البرادعي خواستند در مورد آن بخش از فعاليت هاي هسته اي ايران كه احتمالا جنبه تسليحاتي دارد، گزارشي به شوراي امنيت سازمان ملل متحد عرضه كند. شوراي حكام آژانس بين المللي انرژي اتمي روز پنجشنبه در وين براي بررسي برنامه هسته اي ايران نشست فوق العاده برگزار مي كند. در آستانه اين نشست رئيس هيات مذاكره كننده جمهوري اسلامي تهديد كرد اگر پرونده ايران به شوراي امنيت سازمان ملل فرستاده شود، غني سازي اورانيوم از سر گرفته خواهد شد.
اردوان نيكنام (راديو فردا): شوراي حكام آژانس بين المللي انرژي اتمي روز پنجشنبه در حالي نشست فوق العاده خود را براي رسيدگي به پرونده هسته اي ايران برگزار مي كند كه از يكسو مذاكرات و رايزني هاي ديپلماتيك شتاب گرفته و از سوي ديگر روساي جمهوري آمريكا و ايران در 24 ساعت گذشته گفته هاي تندي عليه يكديگر ابراز داشتند.
علي لاريجاني دبير شوراي عالي امنيت ملي جمهوري اسلامي بعد از ظهر چهارشنبه در يك كنفرانس خبري تاكيد كرد در صورت ارجاع پرونده هسته اي ايران به شوراي امنيت سازمان ملل، ايران به تمامي اقدامات داوطلبانه خود و از جمله تعليق غني سازي اورانيوم پايان خواهد داد.
صداي علي لاريجاني: چنانچه بحث را به شوراي امنيت به هر نحوي برسانند، ما بر اساس مصوبه مجلس موظف هستيم كه اجراي داوطلبانه پروتكل الحاقي را متوقف كنيم و نتيجه اين پايي آمدن سطح همكاري ايران با آژانس است كه ما مايل نيستيم.
ا . ن: با اين همه آقاي لاريجاني بار ديگر خواستار حل بن بست پديد آمده از طريق ازسرگيري مذاكرات ميان ايران و اروپا شد.
علي لاريجاني: جمهوري اسلامي ايران حل اين موضوع را از طريق مذاكره كار درست و پسنديده اي مي داند و تلاش نمود و الان هم تلاش مي كند از طريق مذاكره اگر ابهامي وجود دارد، آن ابهام را رفع كند.
ا . ن: در گرماگرم رايزني هاي ديپلماتيك، محمود احمدي نژاد رئيس جمهوري اسلامي صبح چهارشنبه در بوشهر كشورهاي اروپايي و آمريكا را به قلدري و زورگويي متهم كرد.
صداي محمود احمدي نژاد: ملت ايران 27 سال است كه مستقل شده است، انرژي هسته اي را حق ملت ايران مي دانيم و به عنوان خادم ملت تا احقاق كامل اين حق خواهيم ايستاد.
ا . ن: جرج بوش رئيس جمهوري آمريكا سه شنبه شب در سخنراني سالانه خود در كنگره گفت: دولت جمهوري اسلامي با پيگيري بلندپروازي هاي هسته اي خود به مخالفت با جهان برخواسته.
صداي جرج بوش: كشورهاي جهان نبايد به حكومت ايران اجازه دستيابي به سلاح هسته اي بدهند.
ا . ن: ايران تاكيد مي كند كه برنامه هسته ايش را براي توليد برق پي مي گيرد، اما آمريكا و اروپا ايران را متهم مي كنند كه در پي دستيابي پنهاني به سلاح هاي هسته اي است. دكتر سعيد رجايي خراساني سفير اسبق جمهوري اسلامي در سازمان ملل كه به طيف ميانه محافظه كار گرايش دارد، بر آن است كه فضاي كنوني و ادامه جنگ لفظي رهبران ايران و آمريكا جمهوري اسلامي و غرب را به شرايط بحراني كنوني سوق داده است.
سعيد رجايي خراساني: اين تهديد و اهرم ارجاع پرونده به شوراي امنيت قبلا هم بوده و احتمال اين كه در شوراي امنيت آقايان پيروزي خيلي بزرگي به دست بياورند نيست و احتمال اين كه شوراي امنيت نتواند نقطه نظرهاي آقاي بوش را آنطور كه ايشان دوست دارند اعمال كند خيلي زياد است.
ا . ن: دكتر صادق زيباكلام استاد علوم سياسي دانشگاه تهران روي كار آمدن دولت آقاي احمدي نژاد و گروه مذاكره كننده هسته اي جديد در ايران را در پيدايش شرايط كنوني و رويارويي غرب و ايران موثر مي داند.
صادق زيباكلام: آن سياست قبلي كه عمدتا بيشتر توسط آقاي هاشمي رفسنجاني و دكتر حسن روحاني و اينها دنبال مي شد، سياست كژدارمريض بود. ضمن اين كه ايران برنامه هايش را تا حدودي جلو مي برد، در عين حال سعي مي كرد كار به رويارويي صريح و علني با آمريكايي ها و اروپايي ها نكشد و پرونده ما سر از شوراي امنيت در نياورد. فعلا در وضعيتي كه ما قرار گرفتيم، آن سياست ديگر دنبال نمي شود و آقاي دكتر احمدي نژاد و مجموعه اصولگرايان از موضع خيلي راديكال، تند، انقلابي مي خواهند سياست خارجي ما را و بخصوص بحث هسته اي را پيش ببرند. بعيد به نظر مي رسد كه خيلي بتوانند موفق باشند. براي تحت فشار قرار دادن ايران نيازي نيست ايران را مورد حمله نظامي قرار بدهند يا سايت هاي هسته اي ما را بمباران كنند، تحريم اقتصادي خيلي سفت و سختي عليه ما اعمال كنند. هيچ كدام اينها احتياجي نيست. كافي است كه نفت را از ما نخرند و من فكر مي كنم اين ما را با مشكلات درست و حسابي روبرو خواهد كرد. سهم درآمدهاي نفتي در بودجه سال 85 چيزي حدود دوبرابر شده به نسبت سال 84 و نمي دانم آن وقت دولت آقاي احمدي نژاد و اصولگرايان دخل و خرج مملكت را از كجا مي خواهند بياورند و جفت و جور كنند.
ا . ن: اما دكتر رجايي خراساني معتقد است كه عملكرد هيات هاي مذاكره كننده جمهوري اسلامي تفاوت چنداني نكرده و تحت الشعال جو سياسي موجود ميان ايران و آمريكا قرار گرفته است.
سعيد رجايي خراساني: عملكرد اين دو هيات مذاكره كننده را بايد بيشتر تحت تاثير شعارها و رجزخواني هاي دو رئيس جمهوري ارزيابي كنيم. گمان مي كنم از لحاظ كارشناسي و آداب مذاكره كارشناسان ايراني همه خوب هستند و اينها كه الان هستند قبلا هم بودند. آقاي دكتر لاريجاني انسان بسيار معقول و سنجيده اي است و گمان نمي كنم مشكل ما در سطح كارشناساني كه مي خواهند مذاكره كنند باشد. مشكل ما در سطح دو رئيس جمهوري است. كه نه شما مي توانيد رئيس جمهوري آمريكا را عوض كنيد و نه من مي توانم آقاي احمدي نژاد را عوض كنم. ولي جابجا كردن كارشناسان خيلي كيفيت مذاكره را به ضرر ما يا نفع ما تغيير نمي دهد.
ا . ن: ولي صادق زيباكلام بر آن است كه موضع كنوني جمهوري اسلامي در پرونده هسته اي موضعي راديكال است كه به گفته او به گواهي تجربه تاريخي پس از انقلاب اسلامي در نهايت ممكن است به زيان ايران تمام شود.
صادق زيباكلام: اين خطر است كه راديكاليسمي كه ما الان در جريان هسته اي پيش گرفتيم، مشابه مساله گروگان گيري و جنگ شود. يعني در يك مقاطعي كه ما مي توانستيم گروگان ها را آزاد كنيم و امتيازاتي قابل توجهي از آمريكايي ها بگيريم نكرديم. در مقاطعي كه مي توانستيم جنگ را تمام كنيم و امتيازات خيلي بيشتر و بهتري بگيريم نكرديم. گروگان ها را زماني آزاد كرديم كه هيچ امتيازي نگرفيتم، جنگ را زماني متوقف كرديم كه هيچ امتيازي نگرفتيم تا امروز. من از اين مي ترسم كه در بحث هسته اي هم برسيم به آنجا كه هم پول را بدهيم، هم پياز را بخوريم، هم راه دور را برويم و هيچ چيز هم به دست نياوريم و آقايان مي دانند دقيقا چه مي كنند، ولي تجربه قبلي نشان داده كه ايستادگي روي مواضع خيلي راديكال و از موضع خيلي راديكال با دنيا صحبت كردن، چندان نمي تواند در بلندمدت دوام آور باشد.
ا . ن: در اين ميان دكتر داوود هرميداس باوند، كارشناس روابط بين المللي در تهران نيز با انتقاد از سياست خارجي جمهوري اسلامي، رويارويي جويي در ديپلماسي را عامل پيدايش بحران هسته اي كنوني مي شمارد.
دكتر داوود هرميداس باوند: اين نوع نگرش ارزشي سبب مي شود مساله سياست خارجي ايران با نارسايي و نابساماني هايي روبرو شود و بخصوص استمرار تخاصم حاكي از نارسايي از ديپلماسي و سياست خارجي يك كشوري است. چون تخاصم يا دشمني به صورت مقطعي ممكن است در يك شرايطي يك امر ضروري باشد. ولي استمرار آن در طول 27 سال مويد اين است كه در مديريت سياست ديپلماسي نقص اساسي وجود دارد.
ا . ن: اما سعيد رجايي خراساني شرايط موجود در روابط ايران و آمريكا را چيزي جز ادامه سير 27 سال گذشته نمي داند.
سعيد رجايي خراساني: آقاي بوش بحث هايش، انتقادهايش و نيش زدن هايش صرفا مربوط به انرژي هسته اي و غيره نمي شود و اين نشان مي دهد كه ايشان يك موضع وسيع ضدايراني را دنبال مي كند كه خيلي عاقلانه نيست. من فكر مي كنم آقاي بوش بايد افق آينده را بيشتر و وسيعتر در نظر داشته باشد.
ا . ن: شب گذشته جرج بوش در سخنراني سالانه خود ضمن حمله به حكومت ايران، بر دوستي دولتش با ملت ايران تاكيد كرد. به هر حال در اوج تك و پاتك لفظي آمريكا و ايران، ديدارها و مذاكرات ديپلماتيك درباره برنامه هسته اي جمهوري اسلامي شتابي دوچندان گرفته است.
