رضا آذرخش
تلاش برای رسيدن به دموکراسی در ايران ،
عوامل و موانع بازدارنده
بخش نخست ، نگاهی به گذشته
زيستن در نظام ارباب رعيتی و جامعه ای که بر اساس طبقه بندی اشراف ، نجبا و علما، عوام الناس، خودی و غير خودی شکل می گيرد روان انسان ها را آزرده و فرهنگ بدبينی و سرکوفتگی را بر اکثريت جامعه مسلط می سازد.
ما ايرانی ها نه فقط در صد ساله اخير ، بلکه قرن ها است که زنجير ستم شاهان و فرمانروايان خودکامه ومتوليان مذهبی را برجان و روان خود احساس می کنيم. بدين سبب است که انسان ايرانی همواره به همه کس و همه چيز با بدبينی و شک می نگرد. از اجتماعی بودن و همجوشی اعتقادی گريزان است و تحمل شنيدن سخنی جز آنچه خود می پندارد ندارد و چون شناحتی از مخاطبان خويش ندارد نميتواند به هيچ فرد و يا گروهی اعتماد داشته و پذيرای ديدگاه های آن ها شود.
چنين بدبينی يک سو نگرانه کاملا در راستای خواست خودکامگان و گستردگی و جاودانه ساختن نفاق و بدبينی در جامعه است تا بستر آرامی برای خودکامگان فراهم آورد.
مردم ايران درطول صد سال گذشته سه بارکوشيده اند که زنجيرهای استبداد را بگسلند (انقلاب مشروطه، نهضت ملی کردن صنايع نفت وانقلاب 22 بهمن 1357) تا بتوانند همچون انسان های متمدن دراجتماعی بدور از ترس ، وحشت ، زندان ، شکنجه ، اختناق و ترور، يأس و بدبينی در آرامش وامنيت زندگی کنند. اما در هر سه رخداد در اوج پيروزی مواجه با شکست شدند و بار ديگر به ژرفای استنبداد درغلطيدند.
کتاب ها و نوشتار زيادی در مورد اين رخداد ها نوشته شده است اما کمتر تحليل دقيق و واقع گرايانه ای از اين رخداد ها ، ساختار طبقاتی ، نواقص اجتماعی ، شرايط جهانی و دلايل واقعی جنبش ها و عوامل شکست آن ها بی طرفانه به عمل آمده است زيرا نظام های خودکامه دارای وجوه مشترکی ميباشند که حتی حاضر نيستند نطام های واژگون شده نيز مورد کالبد شکافی دقيق قرار گيرند ، زيرا ممکن است از خطوطی عبور شود که خطوط قرمز نظام حاکم نيز ميباشد.
1 - انقلاب مشروطه - انقلاب مشروطه از نظر جامعه شناختی يک رخداد روشنفکرانه است نه يک انقلاب اجتماعی توده ای . گروه هايی که پيش گامان نهضت مشروطه بودند ، نه چندان با خواست های اکثريت مردم آشنا و نه از واقعيات حاکم در درون جامه پيرامون خويش آگاهی کامل داشتند. روشنفکرانی بودند که می خواستند تحولی در جامعه به وجود آورند و الگوی آن ها نظام های حاکم در کشورهايی چون فرانسه ، سويس و يا اطريش بودند. اما اين امر در يک جامعه به شدت فئودالی با نبودن نهادهای دموکراتيک و پشتوانه آگاهانه مردمی کاری بس دشوار بود.
اين حقيقت را نبايد از نظر دور داشت که پايداری و استمرار يک نهضت آزادی خواهانه بستگی به خواست مردم، وجود نيروی بالقوه مردمی برای پاسداری از دست آورد های انقلاب و فراهم آوردن امکانات رفع کمبود ها و تنگناهای جامعه بعد از پيروزی انقلاب ميباشد زيرا در غير اين صورت بی قانونی ها و عقده های تلمبار شده از دوران پيش از انقلاب و هرج و هرج های ناشی از تحولات بعد از آن ، راه را برای ظهور فردی خودکامه که لااقل بتواند هرج و مرج را کنترل کند هموار ميسازد.
تجربه ای که بعد از تأسيس عدالت خانه و وجود خلاء در حاکميت از آن در سينه تاريخ ضبط شده است شايد بازگو کننده صادق اين مدعی باشد.
2 نهضت ملی برای ملی کردن صنايع نفت - هدف از ملی کردن صنايع نفت ايران، منحصراً افزايش درآمد مردم ايران از منابع طبيعی خويش نبوده است بلکه ملی کردن صنايع نفت و خلع يد از شرکت سابق نفت آغاز راهی بود برای رسيدن به آزادی و حاکميت مردم و قانون که مد نظر بنيان گذاران انقلاب مشروطيت نيز بوده است.
نيروی محرکه آغازين نهضت ملی کردن صنايع نفت که با هدف رسيدن به آزادی، حاکميت ملی و استقلال اقتصادی و سياسی بود ناشی از پشتوانه شخصيت بارز و مجبوب دکتر مصدق و ايستادگی اقليت دوره پانزدهم مجلس در برابر تصويب شدن قرارداد گلشائيان - گس که استمرارآن وسيله ای بود برای تهييج مردم و کشانيدن آن ها به ميدان سياست .
در دوران نهضت ملی برخلاف انقلاب مشروطه به سسب آزادی های نسبی که در فاصله 15 شهريور
بيست تا پانزدهم بهمن بيست و هفت وجود داشت توده مردم از بينش سياسی بيشتری برخوردار بودند.
شمارزيادی ازدانشجويان ودانش آموزان و طبقات متوسط شهری و روشنفکران ليبرال بدون وابستگی به احزاب يا سازمان مشخص نيروی مداقع نهضت ملی گرديدند.
سازمان يافته ترين تشکيلات سياسی حزب توده ايران بود که بعد از حادثه سوء قصد به شاه در پانزده بهمن بيست و هفت غير قانونی اعلام شده بود ولی زير نام سازمان های مختلف فعاليت ميکرد. اما با تفکرات استالينسم حاکم براحزاب کمونيست، نه تنها از نهضت ملی مردم ايران پشتيبانی نمی کرد بلکه با آگاهی کامل در کنار ارتجاع حاکم ضد ملی در راستای منافع شرکت نفت عليه نهضت ملی مردم ايران فعاليت می نمود.
احزاب ملی گرا و پشتيبان دولت نهضت ملی هرچند از پشتوانه نسبی مردمی برخوردار بودند ولی به علت نداشتن سابقه تشکيلاتی دير پا از چنان سازمان دهی مستحکم و منسجم برخوردار نبودند که بتوانند درصورت لزوم سريعا تجهيز و توطئه های مسلحانه احتمالی مشترک ارتجاع - انگلستان را خنثی کنند.
حزب ايران ، محلی برای تجمع رجال سياسی صديق و وفادار به نهضت ملی و پشتيبان دولت بود که پشتوانه مردمی کافی و منضبط برای پشتيبانی عملی از نهضت ملی را نداشت. مضافا اينکه با انشقاق افراد سکولار ملی گرا و مذهب گرايان افراطی، به دو شاخه مجزا تقسيم شد . هر چند هر دو گروه از نهضت و دولت ملی حمايت ميکردند اما با يکديگر نيز در تقابل بودند که نهايتا سبب تضعيف نيروهای مدافع نهضت ملی شده بود.
حزب زحمتکشان ملت ايران با تفکرات سوسياليستی و با تجربه سازمانی و تشکيلاتی از انشعابيون حزب توده که ميتوانست به يک حزب فراگير ملی وکارساز، زير بنای نيروی مردمی نهضت ملی شود در مرحله نخست با کودتای دکتر بقائی در مهر 1331 و در واپسين ماه های پيش از کودتا به سبب ديدگاه های دوگانه خليل ملکی و دکتر محمد علی خنجی در مورد تاکتيک هائی که می بايست برای استمرار نهضت ملی با توجه به مرگ استالين و به قدرت رسيدن محافظه کاران در انگليس و جمهوری خواهان در امريکا به وجود آمده بود، عليرغم اينکه هر دو به نهضت ملی و شخص دکتر مصدق اعتقاد و اعتماد کامل داشتند، عملا به نيروی بی اثر وغير فعال تبديل شد و بدين سبب درآن حزب نيز رهبری مشخصی وجود نداشت که در روز کودتا با تجهيز افراد حزبی که نيروی نسبتا متشکل و سازمان يافته ای بودند در کنار توده بی شکل مردم بتوانند در برابر کودتا همان گونه که در روز نهم اسفند 1331 با قدرت نمائی خود توطئه کودتا را در مراحل اوليه خنثی کردند عمل کنند.
حزب پان ايرانيست نيز به چنين وضعی دچار گرديد. گروه طرفدار داريوش فروهر زير نام حزب ملت ايران بز بنياد پان ايرانيسم، پشتيبان صديق نهضت ملی وگروه طرفدار پزشکپوربه سخن گويان کوکی دربار تبديل شدند.
مجمع مسلمانان مجاهد به رهبری شمس الدين قنات آبادی در کنار دکتر بقائی با تظاهر به موافقت با نهضت ملی همزبان با آيت الله کاشانی شديد ترين مخالفت ها را با دولت دکتر مصدق در مجلس و روزنامه های خود نمودند.
حزب استقلال به رهبری عبدالغدير آزاد نيز مدتی نه چندان دور بعد ازتصويب قانون ملی شدن نفت ، همزمان با خلع يد از شرکت نفت به بهانه اينکه هيچ کس ازحزب استقلال به کابينه دکتر مصدق دعوت نشده اند در صف مخالفين دولت قرار گرفت ، در نتيجه حزب استقلال متلاشی و از هم پاشيده شد.
در اين شرايط با قدرت نمائی های حزب توده از راه شورش های خيابانی و اعتصابات در کارخانجات دولتی ( با توجه به مدارک مستدل سيا) که با کمک عوامل انگلستان چون برادران رشيديان ترتيب داده ميشد مستمسکی به دولت آيزنهاورکه دچار هيستری تسلط کمونيزم بر دنيا شده بود چنين القاء می نمود که درصورت ادامه زمامداری دکتر مصدق تسلط حزب توده و تشکيل يک نظام پشتيبان شوروی در ايران حتمی خواهد بود. در حالی که بعد از مرگ استالين و تغيير سياست تهاجمی شوروی به سياست تدافعی و گسترش اختلافات و تصفيه های خونين در احزاب کمونيست شوروی ودنيا امکان چنين امری کاملا منتقی شده بود.
اما منافع کارتل های نفتی و شوک ملی شدن نفت در مهمترين کشور نفت خيز آن زمان در خاور ميانه، وقوع حوادثی به دنبال توطئه آزمايشی نهم اسفند، عليه نهضت ملی مردم ايران قابل پيش بينی بود. اما کارشکنی ها وتمهيداتی که از زمان دولت کارگری انگلستان آغازو در حکومت محافظه کارعليه دولت دکتر مصدق در سراسر جهان و منطقه تشديد شده بود در داخل کشور نيز توسط شاه ، مخالفين در مجلس ، شورش ايلات ، همکاری مخفی و آشکار عده ای از روحانيون با مخالفين دولت همراه با تنفر شديد مردم ايران نسبت به شرکت نفت و دولت انگليس به علت سال ها غارت منافع نفتی و مداخله در امور کشور و پافشاری آن دولت در ادامه آن و نارضايتی از نظام ديکتاتوری حاکم مانع از آن بود که دولت ملی در فضائی به دور از تنش و جنجال در محيطی آرام با توجه به تغييرات ژئوپوليتيکی منطقه وجهان بتواند با مانور های انگليس و تراست های نفتی مقابله و چگونگی حل مسأله نفت را درجهت منافع ملت ايران تدوين نمايد.
در آن روزها با جوی که نيروهای ضد ملی و بخشی از ياران منافق نهضت که از ملت بريده در کنار ارتجاع ضد ملی قرار گرفته و عليه نهضت ملی توطئه ميکردند، تا بدان جا که سرتيپ افشار طوس رئيس شهربانی را که حاضر نبود با کودتاچيان احتمالی همکاری کند به قتل رساندند ، بوجود آورده بودند مسلم به نظر ميرسيد که با نداشتن پشتوانه کافی سازمان يافته و منسجم ، بی صبری توده بی شکل از طولانی شدن مبارزه و نداشتن تاکتيک ها و وسايل لازم و کافی نيروهای ضد کودتا برای مقابله دراز مدت با توطئه های سازمان يافته و پيوستن فرماندهان نظامی مستقر در تهران (جزسرهنگ ممتاز مدافع خانه دکتر مصدق) به کودتاچيان و سکوت دولت شوروی و حزب و سازمان نظامی توده ، پيروزی دولت و نيروهای مدافع نهضت ملی در برابر توطئه کودتا که با موافقت و همراهی شاه ، سازمان سيا و سرويس اطلاعاتی بريتانيا طرح شده بود غير ممکن به نظر ميرسيد و اين عوامل بود که دولت ملی و مردم بدون مقاومت در برابر کودتا چيان عقب نشستند و دومين شکوفه نوخاسته آزادی پيش از آن که به گل نشيند در ريشه خشکانيده شد.
3 انقلاب بيست و دوم بهمن - ورود جيمی کارتر به کاخ سفيد و اعلام دکترين اجرای اصول حقوق بشر به عنوان زير بنای سياست خارجی امريکا ، نظام های اقمار امريکا را در برابر شرايط نوی قرار داد که می بايست به نحوی روش خود را با آن منطبق می کردند.
ايران با داشتن منابع نفت و گاز و مواد کانی استراتژيک در حالی که مرحله گذار ازرشد سرمايه داری ملی را پيموده بود ، برای ادامه مسير توسعه با هدف ورود به جرگه کشورهای پيشرفته صنعتی ناچار از داشتن پشتوانه تکنولوژی ، سرمايه و تکنوکرات های کافی بود امابه علت نداشتن پشتوانه تکنولوژی متناسب با سرمايه گذاری های بيشتر برای تأمين امکانات زير بنائی مجبور به قرار گرفتن در حوزه کشورهای ميزبان شرکت های فرا مليتی گرديد که پيش گامان سرمايه و تجارت جهانی آينده بودند تا با برخورداری از پشتيبانی مالی و تکنيکی آن ها بتواند در راستای پيشرفت توسعه اقتصادی و صنعتی قرار گيرد.
اما با نظام ديکتاتوری حاکم بر کشور ، شبکه سرمايه گذاری بين المللی اعتماد نداشت که دولت ايران بتواند تضمين کننده امنيت سرمايه و سود دهی مورد نظر سرمايه گذاران باشد. رفت و آمد های کارتل های جهانی به ايران و شرکت نمايندگان اقتصادی و تکنولوژيکی ايران در سمينار های توسعه سرمايه گذاری های بين المللی منجر به طرح های مشترک برنامه های توسعه صنايع پتروشيمی، فلزات، الياف مصنوعی، هواپيما سازی، توسعه صنايع خودرو سازی و لوازم خانگی، توسعه راه ها و ترابری و خانه سازی در مراکز صنعتی منتاسب با توسعه صنايع گرديد.
به منظور تأمين نيروی انسانی مبادرت به اجرای رفورم هايی برای توسعه دانشکده های فنی ، بازرگانی و مديريت ، تربيت تکنيسن در صنايع ، فراهم کردن تسهيلات برای اعزام دانشجويان به اروپا و امريکا گرديد. با بالا رفتن سطح اشتغال و درآمد در شهرها کوچ روستائيان به شهرها آغاز شد که نتيجه آن شورش در کرانه کلان شهرها توسط کپر نشينان بی خانمان گرديد.
اجرای اين رفورم ها جامعه ايران را با شرايط نوينی مواجه ساخت که نظام چاره ای نداشت جز عقب نشينی در برابر بخشی ازخواسته های سياسی جامعه و باز کردن فضای بسته سياسی به منظور گشودن دريچه اطمينان بخش برای سرمايه گذاران بين المللی و نشان دادن چراغ سبز در مورد اجرای منشور جهانی حقوق بشر به کارتر و آرام ساختن شرايط متشنج و ملتهب داخلی بدان اندازه که از خط قرمز نظام محمد رضا شاهی عبور نشود.
به دنبال اين تحول برگذاری شب های شعر توسط روشنفکران سکولار ، سياسی شدن مجالس روضه خوانی و مساجد و پخش شبنامه ها توسط گروه های مذهبی و سازمان های سياسی رواج يافت.
سازمان های وابسته به جبهه ملی بازمانده از دوران نهضت ملی که بطور محدود فعاليت های زير زمينی داشتند تجديد سازمان داده به فعاليت های انتشاراتی پرداختند و درخواست های مدنی و قانونی دوران نهضت ملی را تکرار نمودند.
سازمان های چريکی مجاهدين خلق وسازمان فدائيان خلق اکثريت و اقليت فعاليت های چريکی خود را تشديد ميکنند. اما آنچه در اين مرحله ملموس است تشديد فعاليت گروه های مذهبی ، فتوای مراجع مختلف در مورد حجاب ، جدا سازی دختران و پسران در مدارس ابتدائی مختلط و دانشگاه ها ، بستن مشروب فروشی ها وانتشار اعلاميه هائی توسط آيت الله خمينی که ازعراق و سپس از پاريس ارسال ميگردد. در پاره ای از اين اعلاميه ها آيت الله خمينی در برابر فعاليت نيرو های ملی عکس العمل نشان ميدهد و چنين به نظر ميرسد که درخواست جبهه ملی برای برگذاری راه پيمائی و متينگ يا بستن بازار عبور از خط قرمزی باشد که گروه های مذهبی ميخواهند در انحصار خود داشته باشند. اما بعد از مدتی احتمالا به درخواست مهندس بازرگان جبهه ملی دعوت به برگذاری گرد همآيی ها را با هم آهنگی با گروه های مذهبی همآهنگ اعلام مينمايد.
در چهارده آبان 1357 دکتر سنجابی برای ملاقات با آيت الله خمينی به پاريس ميرود که نتيجه آن اعلاميه ای می باشد که در چهارده آبان در پاريس منتشر ميشود:
اول - سلطنت کنونی ايران با نقض قوانين اساسی و اعمال ظلم و ستم و ترويج فساد و تسليم در برابر
سياست های بيگانه فاقد پايگاه قانونی و شرعی است.
دوم - ( جنبش ملی - اسلامی ) ايران با وجود نظام سلطنتی غير قانونی با هيچ ترکيب حکومتی موافقت نخواهد کرد.
سوم - نظام حکومت ملی ايران بر اساس موازين اسلام و دموکراسی و استقلال به وسيله مراجعه به آراء عمومی تعيين ميگردد. دکتر کريم سنجابی **
در 22 دی ماه آيت الله خمينی برنامه سياسی خود را از پاريس اعلام ميدارد « خواست ملت مظلوم ايران تنها رفتن شاه و برچيده شدن نظام سلطنتی نيست ، بلکه مبارزه ملت ايران تا استقرار جمهوری اسلامی که متضمن آزادی ملت ، استقلال کشور و تأمين عدالت اجتماعی باشد ادامه خواهد داشت».
اما در مذاکره با وزير خارجه پاکستان که به ديدن آيت الله به پاريس ميرود آيت الله ميگويد:
اين نهضت اسلامی ايران مشخصاً اسلامی است وبرای تحقق اسلام است. نهضت انسانی - اسلامی. وادامه ميدهد امروز ملت ايران با بيداری و هوشياری به پا خاسته است و حقوق اوليه بشر را که آزادی و استقلال است طلب ميکند.**
با توجه به عملکرد بخشی ازروحانيون در دوران نهضت ملی شدن نفت پاره ای ازسازمان های وابسته به جبهه ملی همزمان با انتشار اعلاميه دکتر سنجابی در پاريس مخالفت خود را با آن اعلام و آن را مغاير با اهداف بنيان گذار جبهه ملی ميدانند. از آن جمله اعلاميه توجيهی سازمان سوسياليست های ايران ميباشد که در بيست و سوم بهمن 1357 در تهران منتشر گرديد.
در روز چهاردهم اسفند ضمن اعلام همکاری با جبهه ملی واحترام به اهداف و منشورجبهه ملی تشکيل جبهه دموکراتيک ملی اعلام گرديد.
هر چند در 26 دی ماه 1357 با خروج شاه از ايران به حکومت جابرانه شاهنشاهی خط پايان کشيده شد، اما با ورود آيت الله خمينی در 12 بهمن و سخنرانی ايشان در بهشت زهرا به جای دانشگاه تهران که قبلا اعلام گرديده بود و اعلام اين که « من دولت تعيين می کنم » خط بطلان به سخنانی کشيده شد که ايشان در پاريس اظهار داشته بودند. اما شايد هنوز مردم ايران اميدوار بودند که جمهوری اسلامی بنا بر گفته آيت الله خمينی در اعلاميه سياسی و مذاکره با وزير امور خارجه پاکستان در پاريس گفته بودند « جمهوری اسلامی که متضمن آزادی ملت و استقلال کشور و تأمين عدالت اجتماعی و حقوق بشر» در ايران اسلامی به اجرا گذاشته خواهد شد. ولی اين گفته هرگزاجرا نشد.
در آن روزهای طوفانی که مردم ورجال سرشناس ايران مرعوب يا مجذوب نهضت اسلامی شده بودند شايد هرگز تصور نمی کردند که ايران به سوی چه سرنوشتی هدايت ميشود. تنها رجل با شهامتی که پيش ازهمه گروه ها وروشنفکران مذهبی (مهندس بازرگان) صدای پای چکمه های يک حکومت خودکامه را ميشنود دکتر شايگان يار وفادار دکتر مصدق و مردم ايران است که در سخنرانی خود بعد از توقيف و غارت روزنامه آيندگان توسط گروه های فشار در دانشگاه شريف عليرغم فشاری که گروه های مهاجم هنگام سخنرانی او در دانشگاه ، زنگ خطر را به صدا درميآورد و به مردم و دلسوزان وطن هشدار ميدهد بايد متحد شويم و پيش از اينکه از درون انقلاب مردم ، نظام خودکامه ديگری سر بر افرازد در مقابل آن بايستيم و به اين خيال نباشيم اگر امروز روزنامه آيندگان را بستند فردا سراغ ما نخواهند آمد. اشتباهی را که مردم آلمان مرتکب شدند ما تکرار نکنيم!
ولی مردم و رهبران اين هشدار را نشنيدند و سکوت کردند و از تجربيات تاريخی خود نتوانستند درس شايسته ای بياموزند.
** آخرين تلاش ها در آخرين روزها نوشته دکتر ابراهيم يزدی
@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@
گزارش سمینار جبهه ملی در دانشگاه مریلند
JMINews:در روز شنبه ۳۱ می سمینار جبهه ملی ایران در دانشگاه مریلند( نگاهی به اپوزسیون از درون) به نام مهندس عباس امیرانتظام برگزار شد.سرود ای ایران سر آغاز این برنامه بود و سپس
بيژن مهر دبیر روابط عمومی جبهه ملی ایران در آمریکا ضمن خوشآمدگویی اهداف سمینار را تشریح کرد و خاطر نشان ساخت که هدف سمینار آشنایی با نظرات دیگر تفکرات در اپوزسیون برای یک همگامی ملی و ریشه یابی موانع عدم رشد اپوزسیون در خارج و درون کشور میباشد.وی همچنین گزارش کوتاهی از نشست داخلی جبهه ملی در امریکا داد و گفت پیدا کردن فصل مشترک بین نیروهای ملی و دمکرات در دستور کار قرارگرفته و جوانگرایی و نو اندیشی در این سازمان در اولویت قرار دارد.
پس از آن پیام های تصویری ادیب برومند٬امیر انتظام پخش شد و پیام کتبی خسرو سیف توسط هرمز چمن آرا قرائت شد.دکتر انواری از جبهه ملی- واشنگتن اولین سخنران بود و بعد احمد تقوایی از انجمن آینده سخن گفت .مهندس کوروش زعیم(از طریق تلفن) اولین سخنران از ایران بود که سخنان وی به شدت مورد استقبال قرار گرفت.بعد از پرسش و پاسخ از این سه سخنران ویک تنفس کوتاه مهندس حمید رضا خادم از ایران با سخنان پر شور خود حضار را تحت تا ثیر قرار داد
.دریادار آریانپور سخنران بعدی بود و پس از ایشان عبدالله مومنی سخنکوی ادوار تحکیم وحدت از تهران برای مردم ضرورت یک همبستگی ملی را تشریح کرد .دکتر محمد برقعی که به عنوان دیدگاه ملی مذهبی معرفی شد این عنوان (ملی مذهبی) را ساخته و پرداخته جمهوری اسلامی خواند و همبستگی نیرو ها را ضروری ندانست.سخنرانی تصویری دکتر نوری علا ٬سخنان خانم فیروزه فولادی در مورد جنبش زنان مورد توجه قرار گرفت
و آخرین سخنران آقای پرویز دستمالچی نویسنده ای که از دست تروریستهای اسلامی در جریان کشتار رستوران میکونوس جان سالم بدر برد٬ بود.وی به تلاش نیروها برای همبستگی اشاره کرد که موفق نبوده و سازمانهایی از جمله اتحاد جمهوری خواهان لائیک و غیر لائیک و فراکسیونی و همچنین گروههایی نظیر" هما" همه شکست خوردند و تنها به پالتاک و مباحث بی اهمیت میپردازند.دستمالچی گفت بهتر است نیرو ها بر روی یک موضوع مثل انتخابات آزاد و یا لغو نظارت استصوابی توجه کنند تا اثر گذار باشند.در پایان بیژن مهر از میهمانان و دست اندر کاران قدر دانی کرد و گفت ایرانیان در خارج از کشور سر آمد تمام اقلیت ها در جهان هستند, چه از نظر ثروت و چه از نظر دانش, اما این توانایی ها به اپوزسیون خارج از کشور سرایت نکرده و اپوزسیون کارنامه درخشانی ندارد و باید با سمینار ها و کنفرانس هایی این چنین با فکری نو به ریشه یابی مشکلات پرداخت.مسئول روابط عمومی جبهه ملی ایران در خارج از کشور گفت در آینده سمینار هایی در دانشگاهای بوستون ٬برکلی و اروپا برگزار خواهد شد .
اکثر سخنرانی ها در صفحه ویژه "سمینار جبهه ملی" آمده است
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
در حاشیه سمینار جبهه ملی در دانشگاه مریلند.
@دکتر باوند به علت بیماری و دکتر زمانی و دکتر نوری زاده به علت مشکلات فنی نتوانستند شرکت کنند
*این برنامه برای بیش از یک ملیون نفر ایرانی از طریق شبکه e2و pamدر سراسر جهان پخش شد.
*برنامه با ۱۵ دقیقه تاخیر آغاز شد.
*بعضی از پیام ها به علت مشکل فنی پخش نشد.
*بسیاری از اعضای جبهه ملی در خارج از کشور از طریق paltalkدر برنامه حضور داشتند
*در حدود ۶۰ نفر از علاقه مندان و همچنین فعالین سیاسی و فرهنگی چون کوروش صحتی ٬کیانوش سنجری ٬فخر آور و عرفان قانعی فر در جلسه حضور داشتند.
*پیام های رسیده به سمینار جبهه ملی (نگاهی به اپوزسیون از درون) در دانشگاه مریلند:استاد ادیب برومند/مهندس عباس امیر انتظام/خسرو سیف/مهندس اشکان رضوی/ سازمان جوانان جبهه ملی/سازمان زنان جبهه ملی
:در روز شنبه ۳۱ می سمینار جبهه ملی ایران در دانشگاه مریلند( نگاهی به اپوزسیون از درون) به نام مهندس عباس امیرانتظام برگزار شد.سرود ای ایران سر آغاز این برنامه بود و سپس
