هرميداس باوند در گفتگو با روز:بحران خاورميانه؛ سناريوي حساب شده آمريکا
29 تیر 1385 http://rooz0nline.com
سهيل آصفي
۲۸ تیر ۱۳۸۵
آتش نزاع در خاورميانه هر روز به آستانه غير قابل پيش بيني نزديك مي شود. روند حركت و برنامه هاي كلان اسرائيل و ايالات متحده در اين بازي به كدام سوست؟ آيا اين بحران در شرايط فعلي دامن جمهوري اسلامي را نيز خواهد گرفت؟ دكتر داوود هرميداس باوند، تحليلگر مسائل سياسي و استاد دانشگاه در تهران در گفتگو با روز از "سناريوي حساب شده ايالات متحده"، ورود مستقيم قريب الوقوع آن به بحران و "تله اي" كه حزب الله در دام آن افتاده است مي گويد.
آقاي دكتر، بالا گرفتن آتش منازعات اخير در خاورميانه را با چه مختصاتي مي بينيد؟
به نظر من تصادفا دو هدف در اينجا مطرح مي شود. زماني برنامه اي بود با اتكاء به امكانات سخت افزاري براي دموكراتيزه کردن و... كه اين برنامه با مشكلاتي رو به رو شد. يعني با زمين گير شدن امريكا در عراق و افغانستان و مخالفت افكار عمومي امريكا و جهان اين برنامه پيش نرفت. در آن شرايط استفاده سخت افزاري براي اهداف سياسي غير ممكن شد. ولي الان از زاويه ديگري حركت را شروع كرده اند كه شايد به همان نتيجه برسد ولي مباني استدلالي و انگيزه آن متفاوت است.
به هر حال آنطور كه همه شواهد تاكنون نشان مي دهند ربودن سرباز اسرائيلي توسط حماس و گروگانگيزي حزب الله تنها آغاز يك سناريوي دقيق است براي منطقه...
بله، خيلي مشخص است كه حوادث اخير تنها به خاطر دو گروگان اسرائيلي در دست حزب الله نيست.
برنامه چه هست آقاي دكتر؟
برنامه اين است كه حزب الله را در لبنان فلج كنند يا از كار بيندازند. اگر آتش اين نزاع به سوريه گسترش يابد قطعا در سوريه متوقف نخواهد شد. به استناد اينكه دولت هايي حامي سوريه هستند دامنه درگيري گسترش مي يابد. در اين مرحله امريكا هم وارد خواهد شد. بنابراين برنامه امريكا که بر اساس اقدامات نظامي بود و در مرحله قبلي غير ممكن شده بود با وضعيت جديد از زاويه ديگر و بر مبنايي ديگر عملي خواهد شد.
خب به هر حال استراتژي كلان اسرائيل در اين بازي چيست؟
استراتژي اسرائيل در درجه اول اين است كه همه اهرم هاي مخالفت در جوار خود را نابود كند. يعني پس از حمله مشترك عليه برخي كشورها،آنها توانايي ابراز عكس العمل در برابر اسرائيل را نداشته باشند. هر آنچه اهرم اجرايي عليه اسرائيل در مرز وجود دارد بايد از بين برود. كشور اسرائيل بايد از پيامد اين بحران گسترده كه به صورت سخت افزاري است، مصون بماند. يعني اقدام نظامي.
به اين ترتيب اگر امريكا همانطور كه شما مي فرماييد به زودي وارد بازي شود، به هر حال وضعيت نابسامان نيروهايش در افغانستان و عراق هم مطرح است. نه؟
بله، حالا اينكه شايد امريكا در افغانستان و عراق دچار مشكلاتي شود براي اسرائيل مطرح نيست. هدف اين است كه با اين اقدامات گسترده اي كه در منطقه صورت مي گيرد ابزارها و اهرم هاي مورد استفاده عليه اسرائيل از بين ببرد.
جنگ منطقه اي
شما وقوع يك "جنگ منطقه اي" را با ادامه روند فعلي محتمل مي دانيد؟
"جنگ منطقه اي" هم تقريبا اقدام يك طرفه خواهد بود. يعني برخورد باآنها كه در مظان قرار مي گيرند، بخصوص بخشي از سوريه، به شكل نظامي و بخش ديگر از راه دور خواهد بود؛ كه از پيشرفته ترين سلاح هاي موجود براي نابود كردن مراكز استراتژيك و اقتصادي و هسته اي و... استفاده خواهد شد؛ يعني آن ارزش هايي كه قبلا اعلام شده بود، دموكراتيزه کردن و... كه زمين گير شده بود، الان تحت مبنايي ديگر و از زاويه اي ديگر عملي مي شود، بدون اينكه افكار عمومي امريكا عكس العمل منفي نشان مي دهند.
پس به اين ترتيب امريكا قصد ورود قريب الوقوع به بازي را براي پيگيري همان طرح كلان خود دارد. درست است؟
به شكل ديگري. يعني وقتي با استفاده از ابزارهاي قبلي براي نيل به هدف ناكام شد، و شرايط بين المللي و افكار عمومي امريكا و جهان هم اجازه ادامه آن سياست ها را نمي دهد، بنابراين از طريق ايجاد يك بحران، كه ظاهرا اسرائيل و همسايگانش است، برنامه خود را پي مي گيرد. امريكا در مورد ديگر كشورهاي منطقه، كه قبلا آنها را مد نظر داشته، احتمالا به شكل ديگري از استراتژي سخت افزاري [حمله نظامي] استفاده خواهد كرد. اين مساله بسته به اين است كه تا چه حد برنامه حمله به سوريه عملي شود. اگر حمله به سوريه عملي شود بدون ترديد بلافاصله بعد از آن ديگر كشورهاي مورد نظر در منطقه هم مورد تهاجم نظامي قرار خواهند گرفت.
حزب الله در تله
در اين ميان گفته مي شود دمشق و بيش از آن تهران در حمايت هاي مالي و معنوي از حزب الله نقش اصلي ا به عهده دارند، از استفاده سلاح هاي ساخت ايران توسط حزب الله گفته مي شود و... اين مسائل چقدر مي تواند در معادلات نقش بازي كند؟
ببينيد اين مسائل بهانه است. الان اصلا حزب الله مطرح نيست. برنامه گسترده تري مد نظر است. فراتر از منطقه بقاء و حزب الله. اگر اين برنامه، همانطور كه نخست وزير اسرائيل گفت به قصد ريشه کني بحران در منطقه باشد، دقيقا حاكي از آن است كه محدود نخواهد بود؛ و هر چقدر هم سوريه دست به عصا راه برود، نهايتا بهانه حمايت از حزب الله و ارتباط با حزب الله مطرح و بنابراين بحران به سوريه كشيده مي شود. به محضي هم كه به سوريه كشيده شود به صورت گريزناپذير به سوي برخي از كشورهاي منطقه مي رود.
به شكل مشخص چقدر اين تهديد متوجه جمهوري اسلامي است؟
اگر به سوريه كشيده شود به جمهوري اسلامي هم تسري پيدا مي كند.
حالا با توجه به آنچه تاكنون شاهد بوده ايم، مي شود اين ظن را مطرح کرد كه حزب الله وارد بازي بسيار حساب شده اي با طرف مقابل خود ـ براي اهداف بسيار كلان تر نئو كان هاي ايالات متحده بعد از سپتامبر يازده ـ شده است...
ببينيد ممكن است در يك دام افتاده باشند. تله اي ايجاد مي كنند و برنامه را پبش مي برند. آنهايي كه اين برنامه را طراحي كرده اند، پس از آن هم بر اساس يک بهره برداري مبالغه آميز، در استراتژي بلند مدت خود آن را پيگيري خواهند كرد.
با توجه به موضع مشهور جمهوري اسلامي در قبال مساله صلح و اصلا زير سئوال بردن موجوديت اسرائيل و اخيرا اظهارات رئيس جمهور اسلامي مبني بر حذف اسرائيل از روي نقشه جهان، انكار هولوكاست و... شما گمان مي كنيد اين مواضع چقدر مي تواند در نوع تعامل احتمالي امريكا و اسراييل با ايران تاثير داشته باشد؟
ببينيد مساله از تئوري و اين حرف ها گذشته است. اصلا بحث هولوكاست و اين مسائل در حال حاضر مطرح نيست. اينها بر اين باورند كه جمهوري اسلامي خطري بالقوه براي آنهاست و سعي مي كنند از هر فرصتي، استفاده همه جانبه اي ببرند. وقتي كه تمام پيامدهاي حمله به مردم غير نظامي و بي گناه و.. را به جان خريده اند، معلوم است که سعي مي كنند برنامه خود را در طيف گسترده اي دنبال كنند. اين بحران، بعد از سوريه، اگر حمله نظامي به اين كشور صورت گيرد، قطعا به ايران تسري مي يابد.
خب اگر چنين اتفاقي در سوريه بيفتد ،گام بعدي حمله نظامي به ايران است؟
خب مي خواهند طرفين را فلج كنند.
يعني حمله نظامي به ايران؟
نيروي نظامي وارد خاك ايران نمي كنند. با استفاده از پيشرفته ترين سلاح هاي تهاجمي تقريبا تمام مراكز استراتژيك و اقتصادي را خواهند زد. يعني يك حمله راه دور. وارد عملياتي به آن شكل نمي شوند.
و لابد با عملي شدن اين حمله احتمالي به ايران طرح Regim change كه از مدت ها پيش روي ميز بوش و بخشي از نئوكان ها بوده دردستور كار قرار مي گيرد؟
بله ديگر. از آن طريق نشد، با ناكامي روبه رو شدند. البته پشت آن راه هم استراتژي سخت افزاري بود. اما امروز ديگر آن زمينه ها و ارزش ها مطرح نيست. ظاهرا مساله امنيت مطرح است و مبارزه با حاميان تروريسم و... و همان برنامه قبلي عملي مي شود. احتمالا سوريه دست خوش تغييراتي مي شود و ديگران هم همچنين. بستگي به درجه ضرباتي دارد كه وارد خواهد آمد. اينكه آيا طرح Regim change هم انجام خواهد شد مي توان گفت چنين قصدي وجود دارد اما ديگر بستگي به روندي دارد كه شكل مي گيرد.
به هر حال بسياري از تحليلگران پيش بيني مي كنند بوش تا پايان دوران زمام داري اش مي کوشد قطعا وضع جمهوري اسلامي را مشخص مي كند...
بله، به نظر چنين مي رسد. اين اقدامات همانطور كه اشاره كردم تنها مساله دو تا اسير و اين حرفها نيست. همه اين حوادث تله اي بود كه ايجاد شد. بخصوص عكس العمل امريكايي ها در اين مورد كه از اقدام اسرائيل با عنوان "دفاع از خود" حمايت كرده اند، تنها به معناي آماده سازي ورود خودشان به بحران و پيشبرد برنامه هاي مورد نظرشان است.
