هرميداس باوند در گفت و گو با روز:
راه ديپلماسي باز است
دانا شهسواري [email protected]
۹ شهریور ۱۳۸۵
در مورد پرونده ي اتمي ايران در شوراي امنيت و پايان مهلت قطعنامه ي شوراي امنيت در 9 شهريور با دكتر داود هرميداس باوند گفت و گو كرديم. وي مي گويد مي توان از اين مرحله عبور كرد و هنوز راه براي حفظ منافع ملي وجود دارد. اما به نظر او اعمالي كه انجام مي شود چندان در اطاف منافع ملي ايران نيست و اين به بدتر شدن اوضاع كمك مي كند.
امروز زمان قطعنامه ي شوراي امنيت در مورد پرونده ي اتمي ايران به پايان مي رسد، ارزيابي شما از نتيجه ي آن چيست؟
دو احتمال وجود دارد. اول اينكه در راستاي تمايلي كه روسها، چين، فرانسه و آلمان براي مذاكره دارند، مذاكرات جديدي طراحي شود. بر اين اساس دوباره مذاكرات آغاز مي شود و احتمال اينكه اساسا پرونده به مسير ديگري برود وجود دارد. اما اگر اين مساله به تصويب نرسد و اغاز دوباره ي مذاكرات در محوريت قرار نگيرد، قاعدتا بايد قطعنامه ي جديدي تصويب شود. اما در اين خصوص ابتدا بايد طرح قعنامه اي تهيه شود تا در مورد آن به مذاكره بپردازند. در اين طرح مي تواند مسايلي همچون تهديد، تنبيه و... گنجانيده شود.
اما تهيه ي اين پيش نويس هنوزاعلام نشده است؟
بله اعلام نشده. امكان دارد در حين مذاكرات چنين پيش نويسي ارايه و يا تهيه شود. اما يقينا طرح پيش نويس چنين قطعنامه اي چه اكنون تهيه شده و يا بعدا تهيه شود براي ايران بسيار سنگين خواهد بود. چرا كه كشورهايي كه ميل دارند بر ايران فشار بيشتري وارد شود از جمله آمريكا از پيش به اين نكته آگاهند كه تحت فشار كشورهايي همچون چين و روسيه، پيش نويس تعديل شده و قطعنامه اي كه تصويب مي شود كاملا مطابق اهداف پيش نويس نيست بنابراين طرح اوليه را بسيار سنگين مي گيرنهد تا پس از تعديل به حداقل اهداف خود دست يابند.
تاثير ائتلاف مستقلي كه آمريكا تهديد به تشكيل آن كرده چه اندازه خواهد بود؟
آمريكا اعلام كرد كه اگر به نتايجي كه در پي آن است در سازمان ملل و شوراي امنيت دست نيابد، ائتلافي مستقل از سازمان ملل را ايجاد خواهد كرد. اين مساله مسبوق به سابقه هم است. آمريكا در مورد عراق چنيبن ائتلافي را تشكيل داد. از اين رو مي توان احتمال داد كه اگر آمريكا مجبور شو د چنين ائتلافي را شايد تشكيل دهد.
آيا پاسخي كه ايران در پايان مرداد ماه ارايه داد چه تاثيري مي تواند داشته باشد؟
منافع ايران حكم مي كرد كه اگر ايران در پي پاسخ و اعلام نظري بود محور آن روي بسته ي پيشنهادي و مشوق هاي كشورهاي پنج به اضافه ي يك باشد. اين بهترين شرايطي بود براي اينكه ايران حتي بتواند امتيازاتي را بدست آورد. اما متاسفانه آنچه شاهديم نوعي پايداري است كه البته بعدها پيامدهايي هم به دنبال خواهد داشت. اكنون اگر دچار اشتباهاتي شويم جبران كردن آن خيلي سخت است. اكنون نبايد ما روي دستاوردهايي كه داشتيم مبالغه آميز حرف بزنيم. هر چند كه ضعيف دانستن آنها هم اشتباه است.از اين رو مصلحت اين بود كه با تعديل مواضع خود و كار بر روي بسته ي پيشنهادي عملا روي همان بحث مي كرديم.
تاثير اخبار هسته اي و مانورهاي ايران بر اين فضا چه خواهد بود؟
آنچه كه تحت عنوان عكس العمل شديد ايران به هر نوع تجاوزي اعلام مي شود در فضاي حاضرقضييه را خراب مي كند و همه چيز را به ضرر ايران تغيير مي دهد. ببينيد، آنها اگر به اين مرحله برسند كه راهي جز حمله ي نظامي به ايران وجود ندارد، براي ضربه به ايران از راه دور اقدام خواهند كرد. اصلا هيچ جنگ زميني در بين نخواهد بود... اين طرف بحث مي شود كه در صورت حمله، مي توان روي افغانستان، عراق و لبنان حساب كرد. اما بحث اصلي اين است كه به هر حال اين تجاوز، خرابي و ويراني به بار مي آورد. اين تجاوز جز اين هيچ چيزي براي ايران نخواهد داشت و همه ي اينها هم به ضرر مردم ايران است و سختي اش را مردم تحمل خواهند كرد. اكنون اهرم حزب الله هم عقيم شده است. در حال حاضر دولت لبنان هم حاضر نيست اين ريسك را بپذيرد. البته ايستادگي و مقاومت نيروها هميشه مثال زدني و قابل تحسين است اما اين ايستادگي به چه قيمت بايد باشد.در مورد لبنان نمي توان بري مدت طولاني روي آن حساب كرد. بنابراين هرچند كه ايران در برخي كشورها اهرم فشار دارد اما نتيجه بخش نيستند. حزب الله كه عقيم شد. در عراق و افغانستان هم وضع چندان به تغييري به نفع ما كمك نخواهد كرد. بنابراين بزرگترين ضربه را مردم متحمل مي شوند. و اين را نيز مد نظر داشته باشيم كه در مورد ايران اصلا جنگ زميني به آن شكل نخواهد بود.
آيا اظهارات سيد حسن نصرا، دبير كل حزب الله لبنان را هم در همين راستا مي توان ارزيابي كرد؟
بله. دقيقا همينطور است و بايد در همين راستا ارزيابي كرد. امروز او هم متوجه شده است كه اشتباهاتي را مرتكب شده است.هشدارهايي هم كه مقامهاي لبناني همواره اعلام مي كنند در همين راستا است.آنها اكنون به تمام خواسته ها تن داده اند. نيروهاي ارتش لبنان و پاسداران صلح در مناطقي كه قبلا در اختيار حزب الله بود مستقر شده اند.آنها هيچ چيزي بدست نياوردند. اما ايستادگي كردند. ايستادگي همه چيز را توجيه نمي كند. در واقع عمق ويراني ها و آنچه از دست داده اند اكنون انها را متوجه ي اشتباهاتشان كرده است. اين اشتباه نبايد درجاي ديگري و در وضعيت مشابه تكرار شود.
در فضايي كه بحث روي تصميمات جديد در رابطه با پرونده ي ايران بود متن نامه ي رئيس جمهور به صداعظم آلمان فاش مي شود، شما چه ارزيابي اي از اين مساله داريد؟ به هر حال رئيس جمهور در آن نامه قول هايي داده است؟
اساسا من نامه هاي غير مرسوم و غير ديپلماتيك را مفيد نمي دانم. همه چيز بايد شفاف باشد و گفته شود.متن نامه مي توانست مفيد باشد اما متني كه به مسيحيت، اسلام، انسانيت، مسايل فلسفيو عرفاني و.. پرداخته است مشكلي را حل نمي كند. اكنون بايد در يافتن راه حل سرعت داشته باشيم. هر راهي جز اين غير لازم و بيهوده است. اين نامه چه راه حلي پيشنهاد داده است؟
پيشنهاد شما چيست؟
به نظر ما مصلحت ما اين است كه به دنبال حل مسالمت آميز اين پرونده با يك راه حل عقلاني باشيم.بايد به دنبال تفاهم باشيم.اكنون وضعيت به گونه اي است كه مي توان براي يافتن راه حل تفاهم آميز كه به نفع ما هم باشد اقدام كرد. آنها اكنون اصل غني سازي از سوي ايران را پذيرفته اغند. اما روي مقدار آن بحث دارند. غني سازي در حد كم از نظر آنها مانعي ندارد. در مورد غني سازي سطح بالا هم آنها حرفي ندارند بلكه فقط مي گويند نبايد در ايران صورت بگيرد بنابراين روي اين مساله ي دوم مي توان بحث كرد. ما مي توانيم مكان آن و روش آن را ارايه كنيم و يا اصلا پيشنهاد كنيم غني سازي در حد پيشرفته در فلان كشور باشد وطي يك پروسه ي زماني بلند به ايران منتقل شود. به هر حال راه حل ديپلماتيك هنوز وجود دارد.
پيش نياز چنين پروسه اي چيست؟
ديپلما سي درست و عقلاني. بازي ديپلماتيك خوب. جز اين هيچ راه چاره اي نداريم.
