بخش هايی از سخنرانی دکتر مصدق در شورای امنيت
در دفاع از ملی شدن صنايع نفت
جناب آقای رئيس ، اعضای محترم شورای امنيت ، پيش از آغاز سخن لازم می دانم از فرصتی که در اين جلسه به من می دهيد تا پاسخ دولت ايران را به شکايت بدون اساس دولت بريتانيای کبير ، به اطلاع آن جنابان برسانم سپاس گزاری کنم .
به عقيده دولت ايران و بر اساس دلايلی که متعاقباً به اطلاع خواهم رساند ، شورای امنيت سازمان ملل متحد صلاحيت رسيدگی به اين شکايت را ندارد.
ولی بايد اذعان دارم که اين شورا مجمع معتبری است که مسؤليت حفظ صلح و امنيت جهان را به عهده دارد.
اين مکان مطمئن ترين پناهگاه برای کشور های ضعيف و زير سلطه می باشد و آخرين مدافع حقوق آن ها است. من با ضعف مزاج سفر درازی را طی کرده ام تا در اين مکان بيان کننده احترامات کشور خود به اين مجمع محترم باشم. شورای امنيت سازمان ملل متحد با اين اعتقاد تأسيس شده است که کشور های بزرگ و کوچک در کنار يکديگر نشسته ، تا با همکاری يکديگر بتوانند بر پايه اصولی که سازمان ملل متحد بر اساس آن ها بوجود آمده است از صلح جهان نگهبانی نمايند. اما اگر ابرقدرت ها نخواهند از اصولی که اين سازمان بر پايه آن اصول بنا شده پيروی کنند ، شورای امنيت قادر نخواهد بود به عنوان پناهگاه کشور های کوچک قلمداد گردد. علاوه بر اين اگر کشوری بخواهد مسأ له ای را در شورای امنيت مطرح کند که خارج از صلاحيت شورا باشد ولی شورا به علل سياسی تصميمی درباره آن مسأ له اتخاذ کند که اطلاع درست و کاملی از آن نداشته باشد ، در آن صورت شورا وسيله ای خواهد شد برای دخالت در امور داخلی کشور های ديگر، در نتيجه شورا اعتماد کشورهای جهان را از دست می دهد و ازانجام وظيفه خود که حفظ صلح و امنيت جهان می باشد عاجز می ماند. جنگ دوم جهانی نقشه جهان را تغيير داده است. در همسايگی کشور من صد ها ميليون نفر آسيائی بعد ازقرن ها مستعمره بودن واستثمار شدن ، استقلال وآزادی خود را بدست آورده اند.
اين باعث خوشحالی است که می بينيم قدرت های اروپايی به حقوق قانونی مردم هند ، پاکستان و اندونزی و ملت هايی که در اشتياق بدست آوردن حق ورود به خانواده ملت های آزاد
و دارای حقوق کامل و برابر هستند احترام می گذارند. اين امر سبب دلگرمی است که می بينيم سازمان ملل متحد برای به ثمر رسانيدن اين آرزو ها از هيچ کمکی دريغ نمی نميکند.
ايران در حال حاضر اين حق را از شورای امنيت درخواست می کند. انتظار اين است که اين دادگاه عالی بين المللی و قدرت های بزرگ و صلح دوست جهان به ما کمک کنند تا استقلال اقتصادی خود را برای رسيدن به ترقيات اجتماعی بدست آوريم تا بتوانيم استقلال سياسی خود را نيز تأمين کنيم. ميهن ما با وسعتی برابر 1600000 کيلو متر مربع دارای فقط 1800000 جمعيت می باشد که قربانيان موانع و مشکلات بی شمار طبيعی هستند. هم ميهنان من فاقد کليه امکانات زندگی می باشند. استاندارد زندگی آن ها احتمالاً يکی از بدترين استاندارد های زيستی در بين ملت های جهان است.
بزرگترين سرمايه طبيعی ما نفت است. اين سرمايه بايد صرف توليد کار و تأ مين غذا برای ساکنين ايران شود. بهره برداری از نفت بايد صنعت اصلی و ملی ما باشد و عايدات آن می بايست صرف بهبود شرايط زندگی مردم ايران گردد ، همان طور که اکنون در اين راستا در حرکت می باشد. صنعت نفت ايران تاکنون عملا نه کاری برای بهبود زندگی ايرانيان کرده و نه سبب توسعه صنعت کشور شده است.
شاهدی که برای اثبات اين گفتار می باشد اين است که بعد از پنجاه سال بهره برداری توسط يک کشور خارجی ما هنوز به اندازه کافی کارکنان فنی برای نگهداری و اداره آن نداريم و بايد از متخصصين خارجی استفاده کنيم.
با آنکه ايران سهم نسبتاً زيادی در تأ مين نفت مصرفی کشور های جهان دارد و در طول پنجاه سال گذشته مقدار 350000000 تن نفت از چاه های آن استخراج شده است ولی کل درآمد ايران بر حسب صورت حساب های کمپانی سابق نفت برابر 110000000 پوند بوده است. برای اينکه ديدی واقعی در مورد درآمد ايران از اين منبع عظيم داشته باشيد به اطلاع می رسانم که در سال 1948 بر طبق صورت حسابی که شرکت سابق ارائه داده است درآمد خالص کمپانی 61000000 پوند است ، اما دريافتی ايران فقط 9000000 پوند بوده است درحالی که خزانه داری دولت بريتانيا مبلغ 28000000 پوند به عنوان ماليات از شرکت سابق نفت دريافت کرده است. ارقامی که به استحضار آن جنابان رسيده است ارقامی هستند که از دفاتر مالی شرکت سابق نفت استخراج شده اند و شايد اين موضوع باعث تعجب شود که در طول پنجاه سال گذشته شرکت نفت سابق اجازه نداده است که نمايندگان دولت ايران دفاتر مالی شرکت را بارزسی و يا حتی آنها را رؤيت نمايند.
من بايد حقيقت ديگری را به استحضار برسانم . در جنوب ايران در مناطق نفت خيز و آبادان که بزرگترين پالايشگاه نفت دنيا در آن قرار دارد کارگران نفت و اهالی که در آن منطقه زندگی می کنند در شرايطی هستند که می توان آن را فقر مطلق ناميد ، آن ها حتی فاقد ابتدائی ترين وسايل روزمره زندگی هستند.
با توجه به اين شرايط تصديق خواهيد کرد که اگر بهره برداری از نفت ايران همانطور که در گذشته انجام ميشده ادامه داشته باشد و اين وضع را نيز بپذيريم که ايرانی ها فقط کارهای ساده وغير تخصصی را درمناطق نفت خيزمسجد سليمان ، آغاجاری ، کرمانشاه و آبادان انجام دهند و کارکنان خارجی همچون گذشته درآمد حاصل از نفت را به خود اختصاص دهند ، در آن حالت مردم آن نقاط برای هميشه در فقر مطلق باقی خواهند ماند. با توجه به اين حقايق تلخ بود که پارلمان ايران ( مجلس شورای ملی و سنا) به اتفاق آرا به نفع ملی شدن صنايع نفت ايران در سراسر کشور رأی موافق دادند.
بيان کلمه به اتفاق آراء مؤيد اين است که ملی کردن صنايع نفت آرزو و خواست همه ملت ايران بوده است که امروز موضوع شکايتی شده است که در شورای امنيت مطرح می باشد . جنبش خود جوشی که امروز در ايران وجود دارد مردمی هستند که کاملا به حقوق خود واقف می باشند. اين مردم مصمم هستند که از اين منبع حياتی که بخشی از ارثيه ملی آن ها به حساب می آيد ، برای بهبود زندگی خود استفاده کنند تا عاملی برای توسعه و تداوم صلح درجهان شود برای نيل به اين اهداف مردم ايران انتظار دارند که از کمک و پشتيبانی سازمان ملل و کشور های صلح دوستی که اعضای سازمان ملل متحد را تشکيل داده اند برخوردار گردند.
با توجه به منشور ملل متحد و اصول والايی که در آن درج شده و بطور مسلم جوهر آن در اعضای تشکيل دهنده بايد متبلور شده باشد ، ملت ايران انتظار دارد دست هايی را که به سوی آن ها دراز کرده اند بفشارند ، و اين امر نشانه واقعی همکاری بين المللی برای توسعه و پيشرفت های اجتماعی می باشد که منظورغائی نويسندگان منشور سازمان ملل متحد ا ست.
من آرزو می کنم توانسته باشم توجه اعضای محترم شورای امنيت را به اين نکته جلب نمايم که اگر ابر قدرتی در فرستادن چترباز و ناوگان جنگی به کشور کوچکی دچارترديد می باشد ، علت آن وجود سازمان ملل متحد است و اين امرمؤيد اين است که اين سازمان بخوبی از وظيفه ای که به عهده دارد آگاه بوده و بدان عمل می کند. در اين صورت من اطمينان کافی دارم که اين شورای محترم عدم صلاحيت خود را در رسيدگی به شکايتی که بدان ارجاع شده اعلام خواهد داشت و به اين ترتيب صلح و بهروزی را برای کشور های ضعيف به ارمغان خواهد آورد. در مورد مصالحه بين دو کشور که بريتانيای کبير آن را به شورای امنيت احاله داده است ، بايد به اطلاع شورا برسانم که کشور من در نهايت حسن نيت ، پيشنهاداتی
ازنده بر اساس روش های مختلف برای جبران خسارت و فروش نفت را کراراً به نمايندگان شرکت سابق نفت ارائه کرده است ، ولی متأ سفانه اين روش مسالمت آميزانه تاکنون بدون نتيجه بوده و فقط اتلاف وقت و جلوگيری از جريان نفت به بازار های مصرف قبلی شده است که نتيجه آن تشديد مشکلات اقتصادی ايران می باشد. من علاقمند هستم يک بار ديگر مصراً اعلام دارم که دولت من کاملا برای آغاز گفتگو های مستقيم درمورد دو نکته ای که بدان ها اشاره کرده ام با دولت بريتانيا آمادگی کامل دارد. اما اگر شروع بهره برداری و صدور نفت به بازارهای جهانی به علل مختلف به تأخير بيفتد اقتصاد کشور ما از بد نيز بد تر خواهد شد. به اين علت اميدوار هستم شورای امنيت بپذيرد که صلاحيت دخالت در اين امر را ندارد و برای اين که توافق مشترک بين طرفين را تسريع کند از ابراز هرگونه توصيه در اين مورد خودداری ورزد. اساسی ترين دليلی که عدم دخالت شورای امنيت را در اين مورد توجيه پذير می کند اين است که منابع نفتی ايران مشابه ، خاک ، رود ها و کوه های ايران هستند که متعلق به مردم ايران می باشند. مردم ايران هستند که حق دارند تصميم بگيرند چگونه ، چه وقت و توسط چه کسی بايد از مايملک خود استفاده کنند. آن ها هيچ وقت موافقت نخواهند کرد حاکميت و مالکيت خود را با کسی تقسيم کنند يا کسی را درآن سهيم نمايند. حاکميت ومالکيت ايران انتقال ناپذيرمی باشد.
شايد لازم باشد بار ديگر اعلام دارم که چگونه ملت ايران توسط نمايندگان منتخب خود در مورد باز پس گرفتن منابع نفتی خويش تصميم گرفته اند.در بيستم مارچ 1951 فانون گذاران ايران به اتفاق آرا تصميم گرفته اند با تصويب قانونی بهره برداری از منابع نفتی ايران را کاملا ملی اعلام نمايند و بدنبال آن در تاريخ 30 آپريل چگونگی اجرای قانون ملی شدن نفت را نيز به تصويب رسانيدند. جامعيت اين قانون تمام حوزه جغرافيائی ايران را در بر می گيرد.
****
ضمن سپاس گذاری از اعضای شورای امنيت به خاطر پذيرائی صميمانه آن ها و توجه کاملی که به توضيحات اينجانب در دفاع از ملی شدن صنايع نفت ايران مبذول داشته اند به سخنان خويش پايان می دهم. دلايلی را که ضمن توضيحات خود به اطلاع آن جنابان رسانيده ام کلا در جهتی بودند که ثابت کنند شکايت دولت بريتانيای کبير دخالت در امور داخلی يک کشور مستقل می باشد و نمی تواند مورد قبول واقع گردد. به سبب مسؤليت های کاری اجبار به بازگشت دارم از اينرو ، از نمايندگان محترم شورا خدا حافظی می کنم و از آن جنابان درخواست می نمايم در قضاوت خود عدالت را در نظر داشته باشيد. هرچند اطمينان دارم تصميم گيری شما در باره کشور کوچکی که مورد ظلم قرار گرفته با احساس همدردی و رعايت عدالت همراه خواهد بود. مردم ايران اعتماد کامل دارند که اعضای شورای امنيت در مورد شکايت بريتانيا تصميمی اتخاذ نخواهند کرد که سدی در برابر آرزوهای ملی آنان ايجاد کند.
***
دفاع جامع و مستدل نخست وزير و رهبر نهضت ملی ايران سبب شد که شورای امنيت پس از شنيدن مدافعات طرفين مقرر دارد تا ديوان بين المللی داوری لاهه در مورد صلاحيت خود اظهار نظرنکرده است موضوع مسکوت بماند. اين امر موفقيت بزرگی برای دولت ايران بود.
نوشتارفوق برگردان 6 صفحه از 81 صفحه دفاع دکتر مصدق و هيأ ت نمايندگی ايران در شورای امنيت می باشد که به مناسبت پنجاه و چهارمين سال تصويب قانون ملی شدن صنايع نفت ايران تنظيم و به نظر هموطنان ميرسد.
جبهه ملی خارج از کشور - واشنگتن
