دکتر هرمیداس باونداستاد دانشگاه درگفت وگو با روز با اشاره به ضرب الاجل دو روزه ای که کشورهای غربی برای ایران به منظور پاسخ دادن به پیشنهاد جلسه وین تعیین کرده گفت که محافل مختلف در ایران نسبت به توافق داوطلبانه ای که مقامات ایرانی انجام داده بودند اختلاف نظر دارند و به همین جهت مذاکره کنندگان نمی دانند چه جوابی باید بدهند. به گفته باوند ایران سیاست دفع الوقت را در پیش گرفته که می تواند تبعاتی همچون تحریم های سنگین از جمله تحریم بنزین و محدودیت در آبهای آزاد را به همراه داشته باشد. این گفت و گو را می خوانید.
تردید ایران برای پاسخ به غرب برای چیست؟
ایران نمی خواهد به پیشنهاد غرب مبنی بر ارسال کیک زرد به خارج و گرفتن سوخت جواب بدهد و به گزینه های دیگری فکر می کند. یعنی اول قبول کرده انداما وقتی به داخل کشور آمدند دیدند که بقیه مخالفت می کنند. حالا پیشنهادات خودشان را دارند. مثلا اینکه ایران به صورت مرحله به مرحله کیک زرد بدهد ویا اینکه اورانیوم غنی شده خود را نگهدارد که این البته مغایر با تفاهمی است که دروین مطرح شده بود می باشد. با توجه به تردیدهای ایران، غرب برای ایران ضرب الاجل تعیین کرده که جواب صریحی به پیشنهاد غرب بدهد که همان خروج کیک زرد و اخذ اورانیوم بیست درصد غنی شده به منظور استفاده در راکتورتحقیقاتی دانشگاه تهران است.
نگرانی برخی مقامات دولتی از فرستادن کیک زردتولید شده در ایران به خارج و دریافت سوخت این است که چنین موافقتی عملا به معنی تعلیق غنی سازی در داخل کشور است. آیا چنین برداشتی از توافق ایران وغرب درست است؟
بله. از نظر غرب به این معنی است که چنین سوختی فقط می تواند در مقاصد صلح جویانه استفاده شود. این نگرانی که غرب در خصوص ایران دارد البته با این عمل مرتفع می شود. ظاهرا برای راکتور تهران این سوخت ارسال می شود تابرای مقاصد پزشکی مصرف شود. بنابراین دیگر نیازی ندارد که ایران بخواهد غنی سازی کند.
تردید ایران برای پاسخ به پیشنهاد غرب برای چیست؟
وحدت نظری در ایران وجود دارد. برخی محافل مخالفت کرده اند. از جمله آقای لاریجانی رییس قوه مققنه. به نظر نمی رسد اجماعی بر سر توافق با غرب وجود داشته باشند. حالا می خواهند به صورت های گفته شده تعدیل کنند یا سوخت را اصلا بخرند. یعنی به جای اینکه کیک را بفرستند سوخت را بخرند. ممکن است یک پیشنهاد دیگری داشته باشند. اما تا به حال این پیشنهاد به صورت شفاف منعکس نشده و آنها هم منتظر ایران هستند. خانم کلینتون هم پیش از این گفته بودند که آمریکا نمی تواند برای مدت زیادی منتظر بنشیند. وزیر امور خارجه انگلیس هم که به روسیه رفته بود نکته ای شبیه آن را مطرح کرده بود. غرب معتقد است که ایران می خواهد وقت بگذراندو به خاطر سابقه ای که در این زمینه دارد برای ایران ضرب الاجل گذاشته اند تا موضعش را سریعتر روشن کند. آنها معمولا ایران را متهم می کردند که اراده جدی برای مذاکره ندارد. این سابقه وجود دارد وانتظار هم این بود که اگر ایران تفاهم را علی الاصول پذیرفته جواب بدهند. اما در داخل کشور از سوی برخی مقامات مخالفت هایی شده و به همین جهت به نظر می رسد ایران سیاست دفع الوقت را پیش رو گرفته است.
جواب ندادن به پیشنهادغرب چه تبعاتی خواهد داشت؟
اگر به زمینه تفاهمی که در وین شده بود جواب ندهند، کشورهای غربی و آمریکا به سمت تحریم های سنگین خواهند رفت. آمریکایی ها هم برنامه خودشان را دارند که می تواند موارد مختلفی را از تحریم بنزین تا ایجاد محدودیت برای تردد در آبهای آزاد را در برگیرد.
به نظر می رسد که دولت ایران در این فکر است که دولت های غربی توان تحریم بیشتر را ندارند و می تواند با زمان بازی کند و این روند را طولانی کند؟
آنها خودشان می گویند که توپ را در زمین غرب انداختیم و مسایلی این دست. به نظرم من یا باید آن تفاهم نسبی صورت گرفته در وین را بپذیرند یا اینکه تن بدهند به آنچه غرب در موردشان تصمیم خواهد گرفت. فکر نمی کنم غرب به درخواست های ایران برای خرید سوخت رضایت بدهد. ایران می گوید به جای اینکه همه کیک زرد را بفرستد مرحله به مرحله چند صد کیلوگرم بفرستد که عملا گزینه ای نیست که غرب بخواهد به آن تن بدهد. با این حال هنوز ایران هنوز پیشنهاد جدیدی مطرح نکرده و معلوم نیست که اگر به پیشنهاد روشنی رسیده اند چرا آنرا اعلام نمی کنند.
به نظر شما سرانجام این مذاکرات به کجا خواهد رسید؟
با توجه به مخالفت های محافل مختلف در ایران بعید می دانم چنین مذاکره ای به جایی برسد. ایران در یک شرایط آزادانه و داوطلبانه تفاهم را پذیرفته بودد. اگر تاخیر بیاندازند آنها هم نپذیرند وبعد مجبور شوند پس از مدتی بپذیرند آنگاه معلوم می شود که تحت فشار مجبور شده اند که این موضوع را بپذیرند که این یک امتیاز منفی در کارنامه مذاکرات ایران خواهد بود. اگر ایران بخواهد مساله را به صورت کلی عوض کند آنها هم می روند به دنبال تحریم هایی که اعلام کردند. اگر بعد از چانه زدن ها ایران دوباره همان چیزی را بپذیرد که اول پذیرفته بود تاثیرات روانی خواهد داشت.
