گزارش تحقیقی از فعالیت سرمایه دارانی که دو ساله به ثروت افسانه ای رسیدند

پول نفت به جیب چه کسانی رفت؟

روبروی میزکارش عکس دکترمصدق را گذاشته است. کنار میزهم کتاب هایی در مورد تاریخ سی ساله جمهوری اسلامی قرار دارد. محسن صفایی فراهانی به تایید بخش مهمی از بدنه تکنوکرات کشور یکی از مقتدرترین مدیران کشور به شمار می رود. او طی ۴ سال گذشته به دلایل امنیتی از انجام هر فعالیت شغلی محروم شده و به اجبار باید زمانش را با مطالعه تاریخ سپری کند.

صفایی فراهانی می گوید اگر کسی بخواهد ثروت ۳ هزار میلیارد تومانی را بدست آورد باید حداقل….سال به میزان ماهیانه ۱۰۰ میلیون تومان پس انداز کند. او اقتدار مصدق را برسیاست بازرگان ارجح می داند و براساس همین صفت جاودانه مصدق به برخورد سخت با مفاسد اقتصادی اعتقاد دارد:« طی سال های گذشته تحریم ها این فرصت را به وجود آورد تا برخی رانت جویی کنند و درخت رانت را به جنگلی بزرگ بدل سازند.» اولین بار در هفته نامه آسمان وتنها چند ساعت پس از توافقات ژنو به شدت به رانتجویان تاخت و بار دوم و بازهم با وجود معذوریت های بسیار طی گفت و گویی را روزنامه آرمان پرده از مفاسدی برداشت که تنها طی دو سال گذشته در فضای اقتصادی ایران رخ داده است. او تنها مدیر کارآزموده ایران نیست که از ثروت های ناگهانی جوانان کم سال مبهوت شده است. علی شمس اردکانی سفیر سابق و مدیر اقتصادی اکنون در دفترکارش در خیابان مطهری هر روز صبح صفحات روزنامه ها را سطر به سطر می خواند. گاهی دستش را روی سرش که سالهاست بی مو شده می سراند و اندکی بعد با تسبیح دانه درشتش بازی می کند. علی شمس اردکانی از خودروسازی تا روابط خارجی را تجربه کرده است و پدر مرحومش نیز پیش از انقلاب در دسته مردان با نفوذ اصفهان بوده که ثروت و شهرت را باهم داشته اند. او می گوید:« من ۳۰ سال است که کار می کنم. خوب پس چرا من بنز ندارم؟ پس چرا من اینقدر پول ندارم.» آخرین بار زمانی عصانیتش به اوج رسید که راننده یک بنز سواری در منطقه سعادت آباد تهران راننده یک بی ام و را با شمشیر در نزاعی خیابانی روانه بهشت زهرا کرده بود. حتی اسدالله عسگراولادی تاجر باسابقه که مانور بنزسفیدرنگ و راننده جوانش در تهران چشم هر ناظری مشغول می کند هم از ظهور ناگهانی ثروت مندان ناشناس مبهوت است. شرح معماری، تزئینات و زیبایی خانه او در خیابان فرشته تهران مثالی برای تجار خرده پای اتاق ایران است. مهمانی های دیپلماتیک با مقامات چینی و افطاری ماه رمضانش در باشگاه فرمانیه تهران هم به حدیثی متواتر برای اهل اقتصاد ایران بدل شده است. یکی از مشاوران وزیرراه وشهرسازی با کناینه در مورد او می گفت:« ایشان اگر بخواهند بدانند چند ملک در تهران دارند باید از ثبت احوال استعلام بکیرند.» اما اسدالله عسگراولادی هم در مواجه به ثروت مندان نوظهور انگشت حیرت به دهان می گیرد. اسدالله عسگراولادی در کتاب خاطراتش به نام «فرجام بازار» که به تازگی منتشر شده می گوید:« من نمی دانم این سرمایه داران نورسته از کجا آمده اند. اینها روی زمین سرمایه ندارند.» از ابتدای جریان چپ سیاسی تا انتهای خط راست اقتصادی همگی مبهوت ثروت اندوزی های ناگهانی جوانان کم سن و سالی شده اند که طی سال های گذشته ستاره اقبالشان در آسمان اقتصاد ایران طلوع کرده است. رضا ضراب، بابک زنجانی، محمد زنوزی مطلق، مه آفرید امیرخسروی، حسین هدایتی دولابی و علی انصاری معروف ترین سرمایه داران نورسته ایرانی به شمار می آیند که طی سه سال گذشته نامشان با حروف اول به صفحات روزنامه ها رسیده است. اما هیچکدام از این گروه به اندازه بابک زنجانی ثروت افسانه ای در اختیار نداشته اند و به آن نمی بالیدند. او در حالی به ثروت افسانه ای رسیده که دولت حسن روحانی بحرانی ترین دوران فعالیتش را پشت سرمی گذارد.

آخرین عددی که برای بودجه جاری و عملیاتی سال ۹۳ اعلام شده، نزدیک به ۱۹۴ هزار میلیارد تومان است. براساس گفته های وزیر راه وشهرسازی برای پیشرفت پروژه های مسکن مهر به ۵۴ هزار میلیارد تومان نیاز است. بودجه عمرانی که سال گذشته در کشور صرف شد نیز کمتر از ۱۵ هزار میلیارد تومان بود. بهروزهادی زنوز تحلیلگر برجسته بودجه هم به تازگی اعلام کرده که در سال ۹۳ دولت حداقل با ۴۵ هزار میلیارد تومان کسری بودجه مواجه است. برآوردها نشان می دهد دولت تنها برای پرداخت یارانه ها به ۴۲ هزار میلیارد تومان بودجه نیاز دارد. وزیرامور اقتصادی و دارایی، رئیس کل بانکی مرکزی و در راس قوه مجریه حسن روحانی بارها اعلام کرده اند که جیب دولت خالی است و پرداخت یارانه ها به دشواری بسیاری همراه خواهد بود. با این وجود براساس اعلام بابک زنجانی او ۴۲ هزار میلیارد تومان دارایی در اختیار دارد. اموالی که به گفته خودش یا نزدیکانش طی دو سال گذشته جمع آوری شده است. بابک زنجانی، مهمان تازه زندان اوین با دارایی هایش قدرت رفع بخش مهمی از مشکلات مالی کشور را داشت. میزان بدهی و زیان انباشته خودروسازان ایران با ۶۰۰ صنعت وابسته، ۲ هزار مجموعه قطعه سازی وابسته و ۲ میلیون اشتغال مستقیم و غیرمستقیم ۱۰۰۰ میلیارد تومان و کل سرمایه ایران خودرو ۱۲ میلیارد دلار اعلام شده است. بزرگترین خودروساز ایران به اندازه یک میلیارد و ۵۰۰ میلیون دلار از بابک زنجانی، دارایی کمتری در اختیار دارد. برآوردهای رسمی نشان می دهد مجموع دارایی های زنجانی از درآمدهای سالیانه ۳۰ استان کشور بیشتراست.

جدول لایحه بودجه سال ۹۳ تایید می کند به غیر از تهران هیچ استانی در کشور به صورت سالیانه درآمدی بیش از مجموع دارایی های بابک زنجانی در اختیار نداشته است. دولت برای تامین کسری بودجه خود اقدام به انتشار ۱۵ هزار میلیارد تومان اوراق مشارکت هم کرده است. کل هزینه های عمرانی دولت طی هشت ماه سپری شده از سال جاری نیز ۶ هزار میلیارد تومان بوده است. احتمالا بخش از درآمدهای ارزی و ریالی کشور از گاوصندوق سرمایه دارانی سردرآورده است که محسن صفایی فراهانی آنها را رنتجویان بزرگ می نامد.

اقتصاد ایرانی