بیژن نامدار زنگنه، وزیر نفت ایران، خبر داد که وی ملاقات‌هایی با شرکت‌های اروپایی و «به طور غیرمستقیم» با شرکت‌های آمریکایی داشته و از آنها دعوت کرده تا به ایران بازگردند.
Radio Farda

وی این مطلب را روز سه‌شنبه، پنجم آذر، در گفت‌وگویی با نشریه بریتانیایی فایننشال تایمز بیان کرده و افزود که توافق‌نامه هسته‌ای که در ژنو امضا شده «پیام مثبتی» ارسال کرده تا مذاکرات نفتی نیز آغاز شود.

وی افزود که توافق‌نامه ژنو همچنین باعث رفع «تحریم‌های روانی» می‌شود. اشاره او به شرکت‌هایی است که از نظر قانونی منعی برای معامله با ایران ندارند، اما به خاطر ترس از «بدنامی» تمامی پیوندهای تجاری خود با ایران را قطع کرده‌اند.

ایران و کشورهای عضو گروه ۱+۵ که در سومین دور از مذاکرات خود از زمان روی کار آمدن دولت حسن روحانی در ژنو گرد هم آمده بودند، پس از چهار روز گفت‌وگو سرانجام روز یک‌شنبه، سوم آذر، بر سر پرونده هسته‌ای ایران به توافق اولیه رسیدند.

به دنبال همین توافق در ژنو سوئیس بود که محمدباقر نوبخت، معاون برنامه‌ریزی و نظارت راهبردی رئیس جمهور ایران، روز سه‌شنبه به خبرگزاری ایسنا گفت که به اعتقاد او با رفع کامل تحریم‌ها «درآمد سالانه ۵۰ میلیارد دلاری» نفت به اقتصاد ایران واریز خواهد شد.

شرکت‌هایی که دعوت می‌شوند

بیژن زنگنه در دهه ۱۹۹۰ نیز وزارت نفت ایران را برعهده داشت و در آن زمان، با وجود تحریم‌های آمریکا، موفق به جذب سرمایه‌گذاری شرکت‌هایی چون توتال، رویال داچ شل، اِنی، و استات‌اویل در بخش نفت و گاز ایران شد.

وی روز سه‌شنبه به فایننشال تایمز گفت که همین شرکت‌ها نیز در میان شرکت‌هایی هستند که وی قصد بازگرداندن آنها به ایران را دارد.

در گزارش روزنامه فایننشال تایمز به نام شرکت‌های نفتی آمریکایی مورد نظر وزیر نفت ایران اشاره‌ای نشده است.

ماه گذشته، آرنو برویاک، از مدیران شرکت فرانسوی توتال، در سفری به تهران با رکن‌الدین جوادی، مدیرعامل شرکت ملی نفت ایران، ملاقات کرده و به او گفت که به محض رفع تحریم‌ها، توتال آماده ازسرگیری عملیات نفتی و گازی خود در ایران است.

ارائه امتیازهایی «بهتر از عراق»

دولت ایران از چندی پیش اعلام کرده است که در حال بازنگری قراردادهای نفتی خود است و قصد دارد این قراردادها را از حالت بیع متقابل، که شرکت طرف قرارداد بعد از مدتی بهره‌برداری از پروژه را کاملا تحویل می‌دهد، به حالت قرارداد مشارکتی از نوعی که در عراق انجام شده درآورد.

در این رابطه بیژن نامدار زنگنه در مصاحبه خود با فایننشال تایمز گفت که قرارداد مشارکتی با ایران در دستور کار شرکت‌های بزرگ نیست، اما ایران قصد دارد امتیازات بهتری را نسبت به همسایه‌های خود، از جمله عراق، به این شرکت‌ها پیشنهاد کند.

در قراردادهای نفتی نوع عراق شرکت‌های سرمایه‌گذار در سود و زیان سرمایه‌گذاری و استخراج و تولید نفت سهیم‌اند.

با وجود این، مدیر عامل یکی از شرکت‌های اصلی نفتی اروپایی که نام او ذکر نشده به فایننشال تایمز گفت که ایران هم‌اینک در پایین‌ترین اولویت‌ در فهرست بیشتر شرکت‌های نفتی قرار گرفته است.

وی توضیح داد که «با انقلابی که در زمینه بهره‌برداری از منابع گاز لایه‌های رسی پدید آمده فرصت‌های خیلی بیشتری برای ما حاصل شده‌ است».

وی در ادامه افزود که «ایران ناچار است برای جذب سرمایه‌گذاری با مناطق متعدد دیگری که امتیازات بسیار جذاب‌تری دارند رقابت کند».

اخیراً با بهبود فناوری تولید گاز از لایه‌های رسی حاوی گاز، موسوم به «گاز شِیل»، تحول جدیدی در بازار گاز طبیعی به‌وجود آمده‌ است

آمریکا از بزرگ‌ترین دارندگان ذخایر گاز شیل جهان است و بهره‌برداری از این منابع در کانادا، استرالیا، اروپا و آسیا نیز در حال توسعه است.
~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~
این گزارش قبل از توافق ژنو تهیه شده است
شنبه ۱۳ مهر ۱۳۹۲ – ۱۳:۲۷

ISNA

گزارش ویژه رویترز از تحول در فضای صنعت نفت ایران

شرکت‌های نفتی آمریکایی در تکاپوی بازگشت به ایران

» سرویس: اقتصادي – انرژي

شنبه ۱۳ مهر ۱۳۹۲ – ۱۳:۲۷

شرکتهای بزرگ نفتی بین‌المللی یک گام دیگر به صنعت نفت و گاز ایران نزدیک تر شده‌اند و منتظر این هستند که در صورت لغو نهایی تحریم‌ها در پی گشایش اخیر در روابط دیپلماتیک ایران و غرب، نظر تهران را به خود جلب کنند.

به گزارش خبرگزاری دانشجویان ایران(ایسنا) به نقل از رویترز، منابع آگاه صنعت نفت و گاز گفتند: شرکت‌های نفتی آمریکا که برای دو دهه از هرگونه حضور در ایران محروم شده‌اند، با روحیه گرفتن از تغییر لحن تهران هفته گذشته برای دیدار با بیژن زنگنه وزیر نفت ایران تلاش کردند.

یکی از مدیران اجرایی ارشد یک شرکت نفتی بزرگ آمریکایی که خواست نامش فاش نشود در آستانه تدارک برای گفتگوهای اولیه گفت‌: ما مایل به گفتگو هستیم. ایران پتانسیل بسیار بالایی دارد. زمانیکه تحریمها لغو شود، ما بی شک به دنبال سرمایه گذاری خواهیم بود ولی شرایط مربوط به قراردادها نیز باید جذاب باشد.

از زمانیکه صنعت انرژی ایران در سال 1979 میلادی ملی شد، ابراز تمایل شرکت‌های نفتی آمریکایی نظیر کونوکو، شورون، اکسون موبیل و آنادارکو برای سرمایه گذاری در ایران متفاوت بوده است.

این اقدام باعث خروج شرکتهای مهمی از قبیل بریتیش پترولیوم از ایران شد. شرکت بریتیش پترولیوم به دلیل نقشی که در ناآرامی‌های سیاسی ایران در دهه پنجاه میلادی و قبل از آن داشت، اعتبار خود را نزد ایرانیها از دست داده بود.

بیژن زنگنه در دوران اصلاحات بین سالهای 1997 تا 2005 میلادی وزیر نفت ایران بود. به گفته منابع آگاه وی قصد داشت به همراه حسن روحانی به نیویورک سفر کند ولی در آخرین لحظات سفر خود را لغو کرد.

این منابع اعلام کردند: مدیران ارشد شرکتهای اروپایی و آمریکایی به دنبال فرصتهای جدیدی برای دیدار با مقامات نفتی ایران در یک کشور بی طرف خواهند بود. شرکتهای نفتی اروپایی و آمریکایی از اظهارنظر درباره این گزارش خودداری کرده اند.

یک مدیر ارشد نفتی اروپایی که خواست نامش فاش نشود گفت‌: گفتگو کردن تحریم نشده است.

زنگنه همگام با تلاشهای رئیس جمهور ایران برای پایان دادن به تحریمها، کارشناسان نفتی را که با غرب رابطه خوبی دارند از جمله مهدی حسینی معاون سابق خود را مجددا در وزارت نفت منصوب کرده است.

زنگنه همچنین دستور بازبینی در قراردادهای نفتی بیع متقابل را صادر کرده است.

مهدی ورزی مشاور سابق شرکت ملی نفت ایران گفت‌: ایران به سرمایه گذاری خارجی نیاز مبرم دارد. به همین دلیل طرز تفکر در این باره باید به طور کلی تغییر کند .

مدیران نفتی انتظار دارند هرگونه پیشرفت در این زمینه بسیار کند باشد و به طولانی شدن بازی عادت کرده اند.

شرکت‌های نفتی آمریکایی در طول سالیان گذشته تلاشهای بی نتیجه ای برای حضور در ایران داشتند، ولی مجبور شدند شاهد سبقت گرفتن رقبای اروپایی خود به ویژه رویال داچ شل و توتال فرانسه در عرصه رقابت نفتی در ایران باشند. ایران بزرگترین دارنده ذخایر گازی و چهارمین دارنده ذخایر نفتی جهان است.

شرکت کونوکو در سال 1995 میلادی قراردادی را برای توسعه میدان نفتی فراساحلی سیری با ایران امضا کرد ولی دولت بیل کلینتون ضمن جلوگیری از این قرارداد آن را تهدیدی برای امنیت ملی آمریکا نامید.

این قرارداد در نهایت به شرکت توتال فرانسه رسید و واشنگتن نیز از آن به بعد شرکتهای نفتی این کشور را از حضور در ایران منع کرد. ولی این امر نیز نتوانست از گفتگوی شرکتهای نفتی آمریکایی با ایران و بررسی اطلاعات نفتی این کشور جلوگیری کند.

در اوایل دهه 2000 شرکتهای کونوکو و شورون برای سرمایه گذاری در میدان نفتی بزرگ آزادگان ایران که کنار میدان نفتی مجنون عراق(تحت اداره شرکت شل) قرار دارد و همچنین برای فعالیت در میدان گازی عظیم پارس جنوبی ابراز علاقه کردند.

مقامات ارشد شرکت‌های نفتی آمریکایی همواره از واشنگتن می‌خواستند تحریمهای یکجانبه علیه ایران را که مانع حضور آنها در ایران شده، لغو کند.

اما هرگونه امید به نرم شدن سیاست آمریکا نسبت به ایران، در ژانویه سال 2002 میلادی و زمانیکه جورج بوش رئیس جمهور وقت آمریکا در سخنرانی سالانه خود ایران را بخشی از “محور شرارت” نامید، پایان یافت. بعد از آن نیز شرکتهای نفتی آمریکایی توجه خود را از ایران به سوی عراق معطوف کردند.

آمریکا همچنین تلاش کرد با تصویب قانون تحریمهای ایران- لیبی، شرکتهای نفتی بزرگ اروپایی را نیز از سرمایه‌گذاری در ایران منع کند. بر اساس این طرح شرکت‌های خارجی که بیش از 20 میلیون دلار در بخش انرژی ایران سرمایه گذاری می کردند هدف تحریم قرار می‌گرفتند.

ولی این قانون آمریکایی در عمل بی نتیجه بود. یکی از موفقیتهای مهم زنگنه در دوره قبلی فعالیت خود به عنوان وزیر نفت ایران این بود که شرکتهای توتال، شل و اِنی ایتالیا را به سرمایه گذاری در صنعت نفت ایران ترغیب کرد و از این طریق بیش از 10 میلیارد دلار سرمایه خارجی را وارد ایران کرد.

ولی از اواخر دهه 2000 فشار پیوسته واشنگتن و تشدید تحریمها باعث شد شرکتهای نفتی اروپایی از ایران خارج شوند.

تحلیلگران معتقدند اگر شرکت‌های نفتی غربی به دنبال بازگشت مجدد به ایران باشند، شل و توتال به سبب تجربه قبلی در ایران در موضعی قوی‌تر قرار می‌گیرند.

تحلیلگران معتقدند شرکت‌های شورون، کونوکو، استات اویل، لوک اویل و گازپروم نیز به دنبال فرصت حضور در ایران هستند.

آنها می‌گویند: اگر روزی تحریمها علیه ایران برداشته شود، تهران باید عراق را در ذهن داشته باشد. کارشناسان معتقدند میادین ایران ظرف چند ماه به تولید روزانه سه میلیون بشکه و ظرف یک سال به تولید روزانه سه میلیون و 600 هزار بشکه خواهد رسید.

مهدی ورزی که در انگلیس یک شرکت مشاوره انرژی دارد گفت‌: ایران باید این نکته را بداند که در حال رقابت با سایر تولیدکنندگان است و باید شرایطی را در قراردادها پیشنهاد کند که اگر بهتر از شرایط دیگر کشورها نیست، دستکم به اندازه آنها جذاب باشد.

شرکتهای شل، توتال، بریتیش پترولیوم و اکسون موبیل قراردادهایی را با عراق امضا کرده اند تا ظرفیت تولید نفت این کشور را تا سال2020 به 9 میلیون بشکه در روز برسانند .

برنامه های بلندپروازانه عراق در زمینه افزایش تولید نفت باعث شده است این کشور با تولید روزانه سه میلیون بشکه به دومین تولید کننده بزرگ سازمان کشورهای صادرکننده نفت(اوپک) تبدیل شود.

زنگنه کمیته ویژه ای را برای بررسی و بهبود مدل سرمایه گذاری بیع متقابل ایجاد کرده و در این راستا حسینی را که مذاکره کننده مورد اعتماد شرکتهای خارجی است مسئول این کمیته کرده است.

مهدی ورزی گفت‌: قراردادهای بیع متقابل ایران به مثابه اتلاف وقت کامل هستند. این قراردادها بسیار پیچیده، مذاکره درباره آنها سالها زمان می‌برد و بازگشت سرمایه نیز اندک است.

به گزارش رویترز، در شرایطی که شرکت‌های نفتی بزرگ درباره بازگشت اندک سرمایه در عراق گلایه دارند، مقامات نفتی ایران می‌گویند مزیت قراردادهای خدماتی مبتنی بر پرداخت حق الزحمه در عراق را بررسی می‌کنند.

حسینی گفت‌: قراردادهای عراق می‌تواند برای پروژه های بهبود تولید نفت ایران مناسب باشد. ما می‌خواهیم منافع هر دو طرف را حفظ کنیم و با شرکتهای بزرگ نفتی وارد مذاکره شویم. ما قراردادی می‌خواهیم که برد- برد باشد.