وضعیت عراق روز به روز بحرانی‌تر می‌شود. قرار است در چنین شرایطی کردها برای استقلال اقلیم کردستان عراق همه‌پرسی برگزار کنند. دویچه‌وله درباره این موضوع با دو تن از سران احزاب کرد ایرانی گفت‌وگو کرده است.
احزاب کرد ایرانی و فعالان مدنی و سیاسی کردستان از هم‌پرسی برای استقلال اقلیم کردستان عراق استقبال می‌کنند.
سامان رسول‌پور، روزنامه‌نگار و فعال حقوق بشر کرد در این باره می‌گوید در میان ۱۵ حزب و گروه سیاسی کردستان ایران از جمله “حزب دمکرات کردستان ایران”، “حزب دمکرات کردستان”، “حزب کومله کردستان ایران” و “پژاک” به عنوان احزاب تاثیرگذار از برگزاری همه‌پرسی در اقلیم کردستان عراق حمایت کرده‌اند. رسول‌پور در این رابطه اشاره می‌کند که حتی پژاک هم پذیرفته است به آراء مردم کردستان عراق در همه پرسی احترام بگذارد.
کاوه قریشی روزنامه نگار دیگر کرد نیز در تحلیل مواضع احزاب کرد ایرانی به دویچه وله می‌گوید: «حق تعیین سرنوشت بخشی از اساسنامه اکثر احزاب کرد ایرانی است و بر این اساس آن‌ها از هر نوع حق تعیین سرنوشتی برای کردها حمایت می‌کنند. برخی از این احزاب کرد ایرانی با صدور بیانیه‌ای به صراحت از مسئله همه‌پرسی در کردستان عراق حمایت کرده‌اند.»
دفاع حزب دمکرات کردستان ایران از همه‌پرسی
مصطفی هجری، دبیر کل حزب دمکرات کردستان ایران در مصاحبه اختصاصی با دویچه‌وله از همه‌پرسی در اقلیم کردستان عراق عراق دفاع کرد.
دفاع حزب دمکرات کردستان ایران از استقلال کردستان عراق
هجری گفت: «از نظر حزب دمکرات کردستان ایران کردها و سایر ملل تحت ستم در منطقه حق تعیین سرنوشت خودشان را دارند و این‌که مردم کردستان عراق همه‌پرسی برگزار می‌کنند و نظر خودشان را اعلام می‌کنند ما از این اقدام و خواست آن‌ها حمایت می‌کنیم. حال آن‌ها پس از همه‌پرسی اعلام استقلال خواهند کرد یا نه، مربوط می‌شود به خودشان و ما دخالتی در امور داخلی آن‌ها نداریم.»
هجری در بخشی از صحبت‌های خود ضمن انتقاد از مواضع ایران می‌افزاید: «ایران قصد دارد جلوی همه‌پرسی اقلیم کردستان را بگیرد و نگران است که مردم کرد در ایران که جمعیت و سرزمین‌شان بیشتر از کردهای عراق است، تشویق شوند و به فکر ایجاد چنین زمینه‌ای باشد.»
هجری: همه‌پرسی الگویی برای کردهای ایران
به نظر مصطفی هجری استقلال کردستان می‌تواند “نمونه و الگوی بسیار خوبی برای کردهای سایر کشورها از جمله کردهای ایران” شود. هجری تاکید می‌کند کردهای ایران خواهان جدایی نیستند، اما “سرکوب شدید و دیکتاتوری” گرایش به جدایی‌طلبی را بیشتر کرده است.
کارشناسان امور کرد هم به دویچه‌وله گفتند در وضعیت پیش آمده کنونی ایران ناچار است تغییراتی را در قبال سیاست‌های خود نسبت به کردها و دیگر اقلیت‌های قومی کشور انجام دهد، در غیر این صورت قادر نیست در مقابل “موج بهار کردی” بایستد و ایران به سمت چالش‌های بیشتری پیش خواهد رفت.
مواضع متفاوت دولت ایران و کردها
به گفته منابع خبری کرد حزب دمکرات کردستان ایران و کومله در اربیل و سلیمانیه دفتر نمایندگی دارند. از سوی دیگر جمهوری اسلامی ایران نیز در اربیل و سلیمانیه کنسولگری افتتاح کرده است. گفته می‌شود پیش از این سپاه قدس ده‌ها تن از اعضای احزاب کرد ایرانی را ترور کرده بود. اما در سال‌های اخیر دولت مسعود بارزانی هر دو طرف را تحمل کرده است.
ببینید: بازخوانی ترور میکونوس پس از ۲۰ سال به روایت تصویر
همین منابع کردی همچنین می‌گویند “پس از برخی توافق‌های سیاسی غیر رسمی” از یک سوی ایران ترورها را متوقف کرد و در مقابل حکومت اقلیم به احزاب کردی ایرانی فشار آورد تا “از یک حد بیشتری” برای جمهوری اسلامی چالش‌ساز نشوند.
سامان رسول پور، روزنامه نگار کرد اشاره می‌کند که کردهای عراق از دولت مالکی ناامید شدند و جنگ شیعه و سنی اکنون در این کشور پررنگ شده است و کردها به این نتیجه رسیده‌اند که دیگر نمی‌خواهند هزینه جنگی را بپردازند که به قول آن‌ها دیگران به راه انداخته‌اند. به نظر او استقلال کردستان عراق می‌تواند اعتماد به‌نفس کردهای ایران را بیشتر کند و قدرت چانه‌زنی آن‌ها را در مقابل دولت ایران بالا ببرد.
اما در روزهای اخیر مقامات ایرانی ضمن مخالفت با استقلال کردستان صراحتا آن را “توطئه صهیونیسم” قلمداد کردند.
“مردم کرد عراق به استقلال رای خواهند داد”
عبدالله مهتدی، دبیر اول حزب کومله کردستان ایران در مصاحبه با دویچه‌وله گفت مردم کردستان عراق به استقلال اقلیم کردستان رای مثبت خواهند داد.
مصاحبه با رهبر حزب کومله درباره استقلال کردستان عراق
مهتدی تاکید می‌کند: «احتمال هست که کردستان عراق استقلال پیدا کند. به‌ویژه پس از دهم ژوئن ۲۰۱۴ که نیروهای داعش موصل را تصرف کردند و با فروپاشی ارتش عراق مواجه بودیم، موضوع همه‌پرسی از سوی عامه مردم و رهبران کردهای عراق مطرح شده است. عدم چاره جویی بحران کنونی عراق به استقلال اقلیم کردستان خواهد انجامید.»
عبدالله مهتدی پیش‌بینی می‌کند: «به احتمال قوی مردم در رفراندوم شرکت خواهند کرد و اکثریت آن‌ها رای خواهند داد و در آن صورت ما هم پیشتیبانی می‌کنیم و چنین رای مردمی وسیعی مشروعیتی برای کردستان عراق بوجود خواهد آورد.»
تاثیر استقلال کردستان عراق بر کردهای ایران
به گفته عبدالله مهتدی استقلال کردستان تاثیری روحی، معنوی و سیاسی بر کردهای ایران خواهد داشت و اعتماد به‌نفس آن‌ها را برای گرفتن حقوق خودشان بیشتر خواهد کرد و کردهای ایران خوشحال خواهند شد که در همسایگی آن‌ها یک موجودیت کردی شکل بگیرد.
اما وی در ادامه به این هم اشاره می‌کند که احزاب کردی کردستان ایران سیاست و برنامه‌هایشان را تغییر نخواهند داد. این احزاب به خصوص دو حزب اصلی‌کردستان ایران (حزب کردستان ایران و حزب کومله کردستان ایران) خواهان یک ایران دمکرات، سکولار و فدراتیو هستند که در آن کردها بتوانند مجلس و حکومت داخلی خودشان را داشته باشند.»
عبدالله مهتدی در رابطه با واکنش ایران و ایرانیان در برابر همه‌پرسی اقلیم کردستان موضع دولت جمهوری اسلامی ایران را از واکنش مردم و جامعه ایران تفکیک می‌کند و می‌گوید: «سیاست جمهوری اسلامی ایران نادرست و زیان‌بار است و به منافع ملی ایران و وحدت کشورکمکی نخواهد کرد. ایران پشت سیاست تفرقه جویانه مالکی بوده است و اگر اکنون تغییری جدی در سیاست خود ندهد به نظر من عملا به تلاشی و تجزیه عراق خواهد انجامید.»
دبیر اول حزب کومله کردستان ایران نتیجه گیری می‌کند که “افراطی‌گری در سرکوب مردم کردستان ایران و افراطی‌گری در یک سیاست تنگ‌نظرانه و فرقه‌گرایانه شیعه از طرف جمهوری اسلامی” کردهای ایران را در طی ۳ دهه اخیر ناراضی و جزو مخالفان این رژیم کرده و از سوی دیگر سیاست‌های اخیرش (در عراق) باعث نارضایتی کردهای عراق هم شده است.
رهبران هر دو حزب کردی ایرانی در گفت‌وگو با دویچه‌وله تائید کردند که با توجه به تحولاتی که در مسئله کرد پیرامون ایران بوجود آمده، “سیاست مربوط به کردستان دولت مرکزی ایران” نیز باید تغییر یابد.
در این رابطه عبدالله مهتدی تاکید دارد: «بهترین راه برای زندگی مشترک مردم ایران تامین دمکراسی و به رسمیت شناختن حقوق بشر، تنوعات اتنیکی زبانی و ملی و همچنین به رسمیت شناختن حقوق ملی آن‌هاست. راه ترقی جامعه و حفظ وحدت چیزی جز این نیست.»
بژی چوارپارچه ی متحد