دکتر هرمیداس باوند در یادداشتی در روزنامه آرمان نوشت: با توجه به اظهارات روز گذشته اوباما درخصوص ایران باید به چند نکته اشاره داشت؛ به‌طور کلی تا زمانی که مشکلات بر اساس منافع متقابل حل‌وفصل نشود، کماکان دو طرف با مشکلات متعددی مواجه خواهند بود و از این‌رو، مجبور به تعامل با برخی کشورها و راضی نمودن آنها هستیم.

به‌عنوان نمونه، می‌توان به نیاز اروپا به ترانزیت گاز از روسیه اشاره کرد چراکه ایران دارای دومین منبع گاز دنیاست اما به سبب رابطه‌ای که با روسیه دارد، خود را در وضعیتی قرار داده که امکان استفاده از این فرصت وجود ندارد. اظهارات روز گذشته اوباما با توجه به مواردی از این قبیل که مذاکراتی پیرامون تکنولوژی هسته‌ای صورت گرفته و همچنین فضای مذاکره نیز بسیار مثبت و دوستانه بوده است و از طرفی خود اوباما در آغاز مبارزات انتخاباتی در دور اول ریاست جمهوری اش رفع اختلافات با ایران را در زمره اهداف خویش قرار داده بود و در نهایت رویدادهای منطقه خاورمیانه که نیاز به همکاری با ایران را به‌وجود آورده است، باید مورد توجه و تحلیل قرار گیرد.

البته در گذشته و در زمان بوش پسر نیز پیشنهاد‌هایی برای از سرگیری روابط از سوی آمریکا به ایران داده شد. در آن زمان با استفاده از فضای انسانی به وجود آمده پس از زلزله بم پیشنهاد شد هیات بلندپایه‌ای به ریاست خانم سناتور دویل به ایران جهت انجام گفت‌وگوهایی سازنده اعزام شوند که در آن شرایط اعلام شد ایران آمادگی پذیرش چنین امری را ندارد. نظام بین‌المللی بر دو بنیان استوار است؛ یکی بنیان حقوقی یا همان اصل برابری حاکمیت کشورها و دیگری همان ژئوپلتیک یا سلسله مراتب قدرت‌ها. معمولا واقعیت امر این است که کشورها باید سعی کنند در رابطه با قدرت‌های هژمون که منافعی با ابعاد جهانی دارند مشکلات خود را بر اساس مصالح متقابل حل‌وفصل کنند و این تضمینی است برای وجود یک همکاری سازنده نه‌تنها با آن قدرت بلکه با سایر کشورهای مرتبط پیرامون خود اعم از کشور‌های مرتبط یا غیرمرتبط. از جهت دیگر اوباما در سخنان خود اشاره کوتاهی نیز به امکان بازگشایی سفارت در ایران کرده است. در این باب باید گفت که این مساله به شرایط طرفین مربوط می‌شود؛ یعنی این شرایط و اوضاع و احوال است که نرخ پیشرفت مذاکرات و نحوه حرکت به سمت پیشرفت را به سیاستمداران دیکته می‌کند.

درحال حاضر در وهله اول شرایط و مشکلات اقتصادی ما در داخل کشور، دوم بحران‌های منطقه و سوم مجموعه شرایط بین‌المللی ایجاب می‌کند که با درنظر گرفتن اوضاع و احوال کنونی بر آن شویم تا با حسن‌نیت هرچه زودتر درصدد مذاکرات سازنده برآییم. حل مشکلات با ایران برای دولت اوباما یک امر ضروری است. بنابر این شرایط برای هر دو کشور با دو زاویه متفاوت ولی تاحدودی مشابه از نظر ضرورت زمانی ایجاب می‌کند که با حسن‌نیت و در کوتاه‌ترین زمان در صدد مذاکرات سازنده برآیند. این یک امر بسیار طبیعی است که برخی از مسائل به یک حرکت تدریجی نیازمندند اما برخی از دیگر مسائل به اقداماتی فوری و ضروری نیاز دارند. در آن صورت و به محض اینکه مذاکرات سازنده شکل بگیرد و حتی قبل از اینکه به توافق دیپلماتیک نیز بینجامد، شاهد هجوم سرمایه‌گذاران خارجی به ایران خواهیم بود. یعنی نه‌تنها سرمایه‌گذاران آمریکایی بلکه بهبود رابطه با آمریکا فضا را مهیا می‌سازد تا شرکت‌های اروپایی نیز که ملاحظاتی را برای آمریکا رعایت می‌کنند وارد فضای سرمایه‌گذاری در ایران شوند و این بدان معناست که چنین توافقی اولین آثار خود را در عرصه اقتصادی و مالی پدیدار خواهد کرد و به طریق اولی برقراری روابط دیپلماتیک و سیاسی را نیز می‌توان با تامل بیشتر پیش برد. در سوی مقابل آمریکا نیز با داشتن رابطه با ایران می‌تواند در پیشبرد سیاست‌ خاورمیانه آرام با این کشور همسو شود و از مشکلاتی که در حال حاضر منطقه با آن روبروست کم کند.

روزنامه آرمان – سه شنبه ۹ دی ۱۳۹۳