جبهه ملی ایران در آمریکا درگدشت دکتر محمد ملکی مبارز ارجمند راه آزادی را به خانواده و دوستداران او تسلیت میگوید

درگذشت مبارز آزادی خواه دکتر محمد ملکی را صمیمانه به خانواده ارجمند ملکی، جامعه دانشگاهی و ملت شریف ایران تسلیت می گوییم .
دکتر ملکی اولین رئیس دانشگاه تهران پس از رویداد سال ۱۳۵۷بود که تمام طول عمر خود را صرف مبارزه برای دموکراسی و حقوق بشر نمود.
روحش شاد و راهش پر رهرو باد
جبهه ملی ایران
جبهه ملی ایران ( سامان ششم)
۱۲ آذر ۱۳۹۹
رادیو زمانه

ملکی در تجریش و دارالفنون تحصیلات خود را گذراند و سپس در دانشکده دام‌پزشکی دانشگاه تهران ادامه تحصیل داد و در سال ۱۳۴۰ به تدریس در این دانشگاه مشغول شد و سپس دوره‌های تخصصی این رشته را در اتریش و بریتانیا گذراند.

او فعالیت‌های سیاسی خود را در دهه ۱۳۳۰ با شرکت در جنبش دانشجویی، نهضت مقاومت ملی و جبهه ملی ایران آغاز کرد و در آن سال‌ها بازداشت شد.

محمد ملکی در جریان انقلاب فعال بود و پس از انقلاب ریاست دانشگاه تهران را برعهده گرفت. در سال‌های ریاست او بر دانشگاه فعالیت گروه‌های سیاسی دانشجویی آزاد بود و دانشگاه به شکل شورایی اداره می‌شد.

با آغاز انقلاب فرهنگی و حمله به دانشگاه‌ها ملکی با بستن دانشگاه‌ها مخالفت کرد و در تیرماه ۱۳۶۰ دستگیر شد و مدت ۵ سال را در زندان گذراند. در این پنج سال او بارها زیر شکنجه قرار گرفت و پس از آزادی به مدت ۲۰ سال ممنوع‌الخروج شد.

پس از آزادی به فعالیت‌های فرهنگی، علمی، اجتماعی و تدریس در دانشگاه آزاد اسلامی و کارهای تحقیقاتی در زمینه تخصص خود پرداخت و کتاب‌ها و مقاله‌های متعدد سیاسی و اجتماعی منتشر کرد. شعرها و برخی از آثار او اجازه نشر نیافت.

محمد ملکی در سال ۱۳۹۰ بار دیگر در پی انتشار نامه‌ای سرگشاده به احمد شهید، گزارشگر وقت سازمان ملل در امور حقوق بشر ایران ممنوع‌الخروج شد. سازمان عفو بین‌الملل در خردادماه ۱۳۹۶ اعلام کرد که دولت ایران از ترک کشور او برای دیدار با فرزندانش در هلند و کانادا جلوگیری کرده است.

ملکی در یک دهه اخیر در بیشتر فعالیت‌های حقوق بشری شرکت داشت و بارها بیانیه‌ها و نامه‌هایی در نقد استبداد در ایران منتشر کرد.

امضای نامه استعفای علی خامنه‌ای، رهبر جمهوری اسلامی موسوم به «بیانیه ۱۴ نفر» یکی از آخرین موارد در این زمینه بود. ملکی به‌دلیل امضای این نامه بازداشت شد.

محمد ملکی زمانی که در زندان‌های جمهوری اسلامی به‌سر می‌برد این شعر را نوشت:

«اگر چشم‌هایت را گرفتند
گوش‌هایت را تیزتر کن
و اگر گوش‌هایت را هم
مغزت را با تمام توان به‌کار گیر
که صدای اندیشیدن
چون صدای پرواز فرشتگان است»

محمد ملکی به تازگی همسر خود قدسی میر معز را از دست داده بود.